Testen op hoogbegaafdheid

testen hoogbegaafdheid

De aanleiding om kinderen te testen op hoogbegaafdheid ontstond door een nieuw maatschappelijk probleem. Door de introductie van de leerplicht in 1904 kregen de scholen in die tijd steeds meer kinderen. Maar de leerkrachten kregen ook in toenemende mate last van kinderen die niet in staat waren in grote groepen onderwijs te volgen.

Hoe kun je hoogbegaafdheid testen

De jaren voorafgaand aan 1904 gingen alleen bevoorrechte kinderen naar school en trad dit probleem niet op. Maar door de toenemende problematiek gaf de Franse overheid de Franse psychiater Alfred Binet (1857-1911) de opdracht, een methode te vinden waarmee bepaald kon worden welke kinderen beter niet naar school gestuurd konden worden.
Dus ontwikkelde Binet een test met dertig verschillende opdrachten, die een beroep deden op onder andere

  • logisch redeneren
  • rijmwoorden zoeken
  • voorwerpen benoemen
  • geheugen
  • aandacht
testen hoogbegaafdheid

Pixabay: Chuck Yong

Visie op intelligentie ontbreekt

Psychiater Binet ging bij het ontwerpen van de testen niet uit van een visie op intelligentie. Hij probeerde antwoord te vinden op de vraag van de overheid en gaf een voorspelling van hoe een kind op school zou presteren. In die tijd waren er al wel visies op intelligentie. In het blog: ‘Wanneer ben je intelligent?’ lees je daar meer over.

Ondanks de ontbrekende visie leidde deze aanpak tot de opvatting dat intelligentie kan worden opgedeeld in meerdere factoren.

We zien hier een tegenstelling in wat intelligentie is en een idee over schoolse en cognitieve vaardigheden. Beiden worden door elkaar gehaald en dat brengt verwarring in de wereld van intelligentietesten.

Executieve functies en intelligentietesten

Uit onderzoek blijkt dat de ontwikkeling van je executieve functies grote invloed kan hebben op het testen van intelligentie. Want bij een intelligentietest kan je niet op je routine vertrouwen. Dan komt het echt aan op een goede werking van onder andere, je executieve functies.

5 situaties waarbij je niet op je routine kunt vertrouwen

In het dagelijkse leven doen zich regelmatig situaties voor waar je optimale prestaties moet verrichten. Soms moet je onder druk, én snel besluiten nemen.
In de literatuur worden vijf situaties benoemd waarbij je niet op je routine kunt vertrouwen.

  • Situaties waarbij planning en besluitvorming vereist is
  • Nieuwe vormen van gedrag of nieuwe opeenvolgingen van handelingen
  • Situaties waarbij bijsturing en foutencorrectie van gedrag nodig is
  • Gevaarlijke of technisch moeilijke situaties
  • Situaties waarbij ingeroest gedrag of gewoontes moeten worden doorbroken

Vier van genoemde executieve functies zijn nodig voor het maken van een intelligentietest.
Deze situaties komen in dagelijks regelmatig voor. Als je executieve functies goed ontwikkeld zijn, levert dit geen problemen op. Het is voor dit blog te complex om hier dieper op in te gaan.

Verschillende vormen intelligentietesten

Er zijn verschillende vormen intelligentietesten in omloop. Je kunt denken aan:

  • redeneringen over abstracte figuren
  • het onthouden van cijfers
  • vinden van synoniemen voor woorden
  • uit verschillende delen figuren samenstellen
  • zo snel mogelijk bepaalde vormen in een visuele reeks vinden.

Testen op hoogbegaafdheid

Hoogbegaafdheid is veel meer dan alleen intelligentie. In het blog: ‘Kenmerken van hoogbegaafdheid’ lees je daar meer over. Hoogbegaafdheid kunnen we identificeren. Want met verschillende dynamische multifactorenmodellen is hoogbegaafdheid vast te stellen.

Dit vraagt wel gedegen kennis van hoogbegaafdheid en het kunnen interpreteren van de onderzoeksresultaten van het brede en complexe concept hoogbegaafdheid.

Executieve functies en testen op hoogbegaafdheid

Kort samengevat zijn executieve functies de schakel tussen wat je wilt en wat je wil uitvoeren. Het gaat over denken en doen. Er zijn twaalf executieve functies en bij het maken van een intelligentietest heb je onderstaande vijf executieve vaardigheden écht nodig.

  • Concentratie
  • Volgehouden aandacht 
  • Doelgericht gedrag
  • Automatisme of vertrouwen op intuïtie
  • Redeneringen over abstracte figuren

Executieve functies als bottleneck voor de intelligentietest

Je begrijpt dat, wanneer genoemde executieve functies onvoldoende ontwikkeld zijn, je meer moeite hebt met het maken van een intelligentietest. Executieve functies beperken de prestaties op een intelligentietest in een breed scala aan testen die verschillende domeinen aanboren. 

Geen garantie

Onderzoek wijst uit dat hoe lager het niveau van executieve functies, hoe groter de kans op falen en hoe sterker het bottleneckeffect. Maar voor alle duidelijkheid: zeer goed ontwikkelde executieve functies bieden geen garantie voor het efficiënt en goed uitvoeren van cognitieve taken, inclusief intelligentietests. Regelmatig geef ik webinars waar ik kennis deel over het ontwikkelen van je executieve vaardigheden. Kijk in de agenda op deze website wanneer de volgende gepland staat of stuur een mail naar: info@hoogbegaafdexpert.nl met jouw vragen.

Testen van intelligentie en hoogbegaafdheid

Mijns inziens is het functioneler om hoogbegaafdheid te identificeren dan om teveel nadruk te leggen op het meten van de algemene factor g. Ik zou graag het begrip psychologische g niet willen koppelen aan hoogbegaafdheid. We kunnen ons beter concentreren op het begrijpen van de cognitieve processen die onder specifieke cognitieve vaardigheden liggen.

Bronvermelding

Kovacs, K., & Conway, A. R. A. (2019). What Is IQ? Life Beyond “General Intelligence.” Current Directions in Psychological Science28(2), 189–194. https://doi.org/10.1177/0963721419827275

Boake, C. (2002). From the Binet-Simon to the Wechsler-Bellevue: Tracing the history of intelligence testing. In Journal of Clinical and Experimental Neuropsychology (Vol. 24, Issue 3, pp. 383–405). https://doi.org/10.1076/jcen.24.3.383.981

Eling, P. A. T. M. (2014). Op zoek naar intelligentie in het brein. Tijdschrift Voor Neuropsychiatrie En Gedragsneurologie, 110–116.

Toga, A. W., & Thompson, P. M. (2005). Genetics of brain structure and intelligence. In Annual Review of Neuroscience(Vol. 28, pp. 1–23). https://doi.org/10.1146/annurev.neuro.28.061604.135655

Wil je hoogbegaafdheid als verrijking zien? Investeer in coaching. Hoe? 

error: Helaas, je kunt deze tekst niet kopiëren

Wacht even! Ik heb nog wat voor je

Had ik dit maar eerder geweten over ACT & hoogbegaafdheid Larinda Bok

Als je je wilt verdiepen in de zelfbeeld- en persoonlijkheidsontwikkeling van mensen met kenmerken van hoogbegaafdheid, zelf betekenis wilt geven aan je leven of als je hulpverlener bent en je cliënten meer wilt leren over hoogbegaafdheid, dan is dit boek een waardevol instrument.