Ken je de scriptcirkel? De scriptcirkel laat zien wat er gebeurt als je een ervaring hebt. Want als je iets meemaakt wordt er een levensscript geschreven.
Door dit levensscript kan je in een cirkeltje blijven ronddraaien. Want, afhankelijk van de invloed van je omgeving en hoe jij daarop reageert blijf je het onbewuste gedrag vertonen dat je altijd hebt gedaan. Je blijft je onbewust gedragen zoals je in je script besloten hebt. Totdat je het script in positieve zin gaat doorbreken.
In het boek Had ik dit maar eerder geweten over ACT & hoogbegaafdheid schrijf ik over de gestapelde microtrauma’s die ten grondslag liggen aan allerlei mentale en fysieke problemen bij mensen met kenmerken van hoogbegaafdheid.
Microtrauma’s gaan namelijk knagen als ze onvoldoende verwerkt zijn. In het licht van hoogbegaafdheid kunnen microtrauma’s zoals pesten, kleinering, aanpassen, anders voelen, niet erkend zijn in hoogbegaafdheid zich opstapelen tot een complex trauma.
Je zenuwstelsel slaat in je hersenen alle ervaringen en woorden die gezegd zijn op. Hierdoor stapelen de microtrauma’s zich op. En je nervus vagus (de belangrijke hersenzenuw die je veiligheidssysteem reguleert) herinnert je dan op de meest onverwachte momenten aan woorden als: ‘Besta niet, denk niet, hoor er niet bij, wees geen kind, wees niet belangrijk, wees niet jezelf…’.
Als kind weet je niet wat je met die woorden aan moet. En een kind is loyaal aan zijn ouders, of het nu in een veilige omgeving opgroeit of weinig aandacht krijgt en slecht behandeld wordt. Het kind geeft een eigen betekenis aan de woorden die gezegd worden en aan datgene wat er gebeurt. Die interpretatie leidt tot een conclusie zoals: ‘ik ben dom, ik ben altijd té, ik hoor er niet bij’. Die conclusie leidt tot een overtuiging.
In de Transactionele Analyse (een psychologisch model), gebruikt men hiervoor de scriptcirkel. Het besluit is een belangrijk punt in de scriptcirkel. Het besluit draait om de keuze: ben ik loyaal aan mijn ouders/ mijn omgeving of ben ik loyaal aan mezelf? Deze keuze wordt onbewust gemaakt op basis van wat het kind hoort en ervaart. Deze keuzes blijven in het script rondcirkelen.
In vergelijkbare situaties, ook in je volwassen leven, herinnert je brein je aan de ervaring van vroeger. Je besluit dan onbewust dat je je aan gaat passen om onzichtbaar en niemand tot last te zijn. Of je besluit (onbewust) juist om aandacht te krijgen door lastig/opvallend gedrag te laten zien. Op die manier hoop je juist die aandacht te krijgen die je nodig hebt (negatieve aandacht voelt vaak nog beter dan geen aandacht).
Als autonoom persoon voel je dat er iets niet klopt en wil je dit anders. Maar doordat je steeds onbewust hetzelfde gedrag vertoont blijft je omgeving hetzelfde reageren vroeger. Dit voelt niet goed want ze lopen (weer) over je heen of je wordt (weer) niet gezien of je bent (weer) degene die gepest wordt. Zo gaat het steeds maar door. Dit geldt voor zowel positieve ervaringen als negatieve ervaringen. Het wordt een self-fulfilling prophecy.
Als je het script niet doorbreekt blijf je, of het nu werkt of niet, door je eigen gedrag dezelfde resultaten en reacties van je omgeving uitlokken. Dit bevestigd je in je script: ‘zie je wel, het is zoals het is en het zal nooit veranderen’.
Als je afscheid wil nemen van je oude gedragspatronen kan je besluiten de cirkel te doorbreken. Als je dit gaat doen is het mooie -dat wat je ook doet-: de cirkel doorbroken wordt en het wordt nooit meer hetzelfde als daarvoor.
Het helpt om te zien dat het besluit van toen het beste besluit was dat je in die situatie, met de kennis van toen en om er zo goed mogelijk mee om te gaan, kon nemen. Ik hoop dat je ook met mildheid naar die situatie en jouw eigen handelen kan kijken.
De cirkel onderbreken vraagt autonoom handelen. Vier kenmerken van autonoom handelen geven de ingang om de scriptcirkel te onderbreken.
Hoe je de scriptcirkel gebruikt lees je in het blog over de scriptcirkel en microtrauma’s.
Heb jij ook bepaalde gebieden in je leven waarop je telkens stuk loopt? Het kan heel goed dat je script hieraan ten grondslag ligt.
Mag ik jou goede diepgaande vragen stellen zodat jij de antwoorden vindt om jezelf niet meer in de weg te zitten? Wil je de kracht en diepe zeggingskracht van dit eenvoudige conceptuele model ervaren? Maak dan met mij kennis via onderstaande button.
Koopmans, L. (2012). Dit ben ik! Worden wie je bent met Transactionele Analyse. Zaltbommel: Thema.
Steiner, C. (1975) Op dood spoor. Transactionele analyse van levensscripten. Amsterdam: Bert Bakker.
Steward I. & Joines, V. (1994) Transactionele Analyse. Het handboek voor persoonlijk en professioneel gebruik. Utrecht: Uitgeverij SWP.
Weisfelt. P. (1996) Over de betekenis van de ouder-kind relatie in een mensenleven. Baarn: Nelissen.
Wil je hoogbegaafdheid als verrijking zien? Investeer in coaching. Hoe?
Larinda Bok
Corlaerstraat 24
3863 ZD Nijkerk
Hoogbegaafd& jezelf blijven
© Hoogbegaafdexpert | website door Buro Staal
Als je je wilt verdiepen in de zelfbeeld- en persoonlijkheidsontwikkeling van mensen met kenmerken van hoogbegaafdheid, zelf betekenis wilt geven aan je leven of als je hulpverlener bent en je cliënten meer wilt leren over hoogbegaafdheid, dan is dit boek een waardevol instrument.