Dissociatie door trauma

Als reactie op een meegemaakte traumatische gebeurtenis kan je losraken van jezelf, dat noemen we dissociatie. Je weet dan niet meer wat echt en niet echt is.

Betekenis dissociatie

Dissociatie betekent: losgekoppeld. Wanneer je in een -bij hoogbegaafde mensen zo bekende hyperfocus bent- merk je niet meer wat er om je heen gebeurt. Dit lijkt op een dissociatie, maar is het niet. Met dit voorbeeld laat ik zien dat dissociatie niet altijd een ziekte hoeft te zijn. Veel hoogbegaafde mensen maken regelmatig een hyperfocus mee.

Trauma en dissociatie

Mensen die heftige gebeurtenissen hebben meegemaakt trekken zich onbewust en met een automatische reactie, met hun geest in een andere staat van bewustzijn terug. Dit is een onbewuste fysieke reactie om zichzelf te beschermen zodat ze niet hoeven te voelen of te ervaren wat er gebeurt of wat zich aandient vanuit het geheugen.

Dissociatie is verwarrend

Wanneer je het gevoel hebt dat je losraakt van jezelf of van je omgeving, is het onderscheid tussen wat echt en niet echt is flinterdun. Het is een verwarrende en angstige ervaring.

Symptomen dissociatie

• Je hebt tegenstrijdige gedachten, gevoelens en gedrag.
• Je lichaam lijkt niet van jezelf te zijn.
• De tijd vliegt voorbij of gaat tergend langzaam.
• Alles is wazig en tegelijkertijd levensecht.
• Je raakt los van je omgeving, ervaart dat je ergens bent, maar weet niet meer hoe je daar gekomen bent. Je omgeving voelt vreemd en de werelden lopen door elkaar heen.

Emotionele verwaarlozing

Nare ervaringen en heftige dingen uit het verleden kunnen dissociatief gedrag teweeg brengen. Mensen die als kind emotioneel verwaarloosd zijn, denk aan pesten, buitensluiten, vernederen, schelden -wat hoogbegaafde kinderen wel eens overkomt- kunnen daar een trauma aan overhouden.

Maar ook onvoldoende aandacht, erkenning voor onbegrepen hoogbegaafd gedrag kan een enorme impact op hoogbegaafde kinderen hebben. Met name als zij sensitief en emotioneel gevoelig zijn, of een grote verbeeldende prikkelgevoeligheid hebben.

Wanneer iemand op latere leeftijd ontdekt dat hij zich herkent in kenmerken van hoogbegaafdheid, kunnen de beelden van vroeger weer naar boven komen en intens beleefd worden.

Oorlog, vluchten en trauma

Mensen die moesten vluchten uit hun eigen land of zij die tijdens de vlucht verschrikkelijke dingen hebben meegemaakt, lopen ook een groot risico op een dissociatie stoornis. Het trauma is te groot om goed met de heftige ervaringen om te kunnen gaan.
Ook hulpverleners in oorlogsgebieden kunnen onverwacht en ongedacht dissociatieve ervaringen opdoen. De verwarring kan groot en angstig zijn.

Jonge kinderen kunnen nog niet goed met heftige gebeurtenissen omgaan. En wanneer zij geen hulp krijgen raken ze getraumatiseerd en kunnen zij een dissociatieve stoornis ontwikkelen.

Passende hulp bij dissociatie

Het is goed om, wanneer je regelmatig los van jezelf raakt met je huisarts te gaan praten. Vertel je huisarts, ook al vind je dat moeilijk, over je klachten of ervaringen uit het verleden. Wees er wel op bedacht dat een huisarts niet altijd de impact van onbegrepen en niet erkende en herkende hoogbegaafdheid op de juiste waarde kan schatten.

Je hoeft niet bang te zijn dat de huisarts jouw gedrag gek zal vinden. Want hij zal je, als het nodig is, doorsturen naar iemand die meer deskundig is in dissociatieve stoornissen. Deze persoon zal onderzoeken of je een dissociatieve stoornis hebt.

Hoogbegaafd en hulp bij dissociatie

Wanneer je wordt doorverwezen naar een meer deskundige hulpverlener, is het van belang dat deze hulpverlener er ook voor is opgeleid- en ervaring heeft met de begeleiding van hoogbegaafde mensen. Daardoor kan hij hen kan aanvoelen in de traumatische ervaringen, met name de ervaringen die vanuit hoogbegaafdheid zijn ontstaan.

Passende hulp vinden

Met de hulpverlener ga je afspreken wat jij zelf en eventueel jouw omgeving kan doen. Want de ervaring heeft geleerd dat mensen die het gevoel hebben dat ze niet de volledige controle over zichzelf hebben, het moeilijk vinden om aan zelfmanagement te doen en dan is het fijn als er mensen in je omgeving zijn die om je heen staan en willen helpen.

De basiselementen van een gezonde leefstijl helpen je te herstellen. Denk aan gezonde voeding, beweging en een dagstructuur. Dit zijn de basisinterventies die bijdragen aan meer veerkracht en welbevinden.

Wil je hier over doorpraten of coaching? Neem contact met mij op, ik ben niet gespecialiseerd in dissociatieve stoornissen, maar heb wel een verpleegkundige achtergrond in de psychiatrie en ben specialist hoogbegaafdheid.
Indien nodig verwijs ik je door naar een traumatherapeut die bekend is met hoogbegaafdheid.