Emotioneel intens hoogbegaafde volwassenen

trauma familiegeheim hoogbegaafd emotioneel intens

Hoogbegaafde kinderen kunnen emotioneel intens zijn, en door de jaren heen worden zij ook volwassen…… Hoe vergaat het hen dan?
Weet je dat veel hoogbegaafde volwassenen door anderen worden gestimuleerd om hun emotionele intensiteit aan te pakken?
Weet je ook dat volwassenen met kenmerken van hoogbegaafdheid naast emotionele intensiteit ook te maken kunnen hebben met cognitieve rigiditeit? Nee? Lees dan verder en ontdek hoe het principe werkt en wat helpt.

Emotioneel intens: krachtige en lastige combinatie

Voor veel volwassenen met kenmerken van hoogbegaafdheid zorgt de combinatie van emotionele intensiteit en cognitieve rigiditeit voor een krachtige combinatie. Maar tegelijkertijd zijn er ook veel mensen die problemen ervaren door de sterke cognitieve rigiditeit (ook wel zwart/wit denken genoemd) en emotionele intensiteit. Deze combi verstoort hun werk, relaties en zelfvertrouwen dagelijks en dat voelt niet goed.

Wetenschappelijk artikel

Ik las een wetenschappelijk artikel over emotionele intensiteit en cognitieve rigiditeit (Zakreski, 2018). De titel “Wanneer emotionele intensiteit en cognitieve rigiditeit botsen. Wat kunnen coaches en leraren doen?”. Het trok mijn aandacht en ik verdiepte mij in relevante literatuur.

Een samenvatting van het artikel en passende interventies vind je in het blog: wanneer cognitieve rigiditeit en emotionele intensiteit botsen. In het artikel van dr. Matt Zakresi worden voorbeelden van leerlingen en studenten aangehaald. Bepaalde thema’s gelden echter ook voor volwassenen. Waar passend, maak ik de vertaalslag naar volwassenen met kenmerken van hoogbegaafdheid.

Emotionele intensiteit

Mensen met kenmerken van hoogbegaafdheid hebben unieke sociale en emotionele behoeften die zich vaak uiten als uitdagend en behoorlijk emotioneel intens. En ze hebben de neiging om cognitief rigide te zijn. Zoals je in mijn boek Had ik dit maar eerder geweten over ACT & hoogbegaafdheid leest, is emotionele intensiteit een aspect van hoogbegaafdheid. Hieronder leg ik het in het kort uit.

Hoogbegaafdheid kent zowel een emotionele als een intellectuele component. De intellectuele complexiteit gaat hand in hand met emotionele diepgang. Net zoals de manier van denken van hoogbegaafde mensen complexer is en meer diepgang heeft dan dat van andere mensen, zo zijn ook hun emoties complexer en intenser.

Kenmerken van hoogbegaafde studenten en leerlingen

Onderstaande kenmerken zie ik ook terug bij veel hoogbegaafde volwassenen in mijn praktijk. 

  • De literatuur beschrijft dat hoogbegaafde leerlingen snel en diep nadenken (Colangelo & Wood, 2015).
  • Ze zijn eigenwijs en gepassioneerd over hun eigen mening (Cross, 2107; Inman & Kirchner, 2106).
  • De studenten hebben frequenter reacties die ook veel intenser zijn en langer aanhouden dan bij hun leeftijdsgenoten (Cross, 2107; Harris, 2012).

Intensiteit is complex

De complexiteit kent een enorm scala aan intense emoties die hoogbegaafde mensen op elk moment kunnen ervaren. Het is niet alleen een kwestie van meer voelen dan andere mensen, maar het is een compleet andere manier om de wereld te ervaren. In mijn boek ga ik dieper in op deze complexiteit want deze gevoelens kunnen zowel pijnlijk als beangstigend zijn. In het boek vind je ook erkenning voor wat je voelt en ervaart en je krijgt veel adviezen hoe je ermee om kan gaan.

Vijf kernwoorden die de emotionele intensiteit krachtig omschrijven zijn:

  • levendig
  • absorberend
  • allesomvattend
  • complex
  • gedreven.

trauma familiegeheim hoogbegaafd emotioneel intens

Emotioneel intens en cognitief rigide

De impact van emotionele intensiteit en cognitieve rigiditeit kan iemands persoonlijke, sociale en emotionele groei behoorlijk beïnvloeden. Daarom is het in het werk met hoogbegaafde volwassenen een vereiste om begrip te hebben voor, en mee te bewegen met enkele typische sociaal-emotionele eigenaardigheden van hoogbegaafde volwassenen (Harris, 2012; Peterson, 2015).

Ik word vaak verdrietig als mensen met kenmerken van hoogbegaafdheid afgeremd worden. Want emotioneel intense mensen hoef je niet als te zien. Laat ze a.u.b. blijven zoals ze zijn, ook met de emotionele intensiteit. In het blog: ‘Emotionele intensiteit, kan het niet wat minder‘ beschrijf ik een voorbeeld van Hanneke. Dat blog met praktijkvoorbeeld spreekt veel mensen aan omdat het heel helder is en geeft tips hoe je hiermee om kan gaan.

Emotioneel intense hoogbegaafde mensen voelen zich vaak anders 

Misschien herken je wel gedachten als: ‘Er moet iets mis zijn met mij… misschien ben ik gek… niemand anders lijkt zich zo te voelen’. Deze gedachten kunnen leiden tot zelfkritiek, minderwaardigheidsgevoelens, innerlijke conflicten en angsten.

Mensen kunnen emotioneel intense volwassenen belachelijk maken om dat zij sterk reageren op bijvoorbeeld grote wereldgebeurtenissen (denk aan de impact en ongrijpbaarheid van COVID-19, de oorlog in de Oekraïne, honger in Afrika, de hypocrisie en het onrecht in de samenleving). Door deze benaderingen van anderen én hun intense emotionaliteit kunnen zij zich als een vreemde eend in de bijt gaan voelen.

Het is van vitaal belang dat je leert dat je verhoogde gevoeligheid voor dingen die in de wereld gebeuren een normale reactie is, die bij jouw persoonlijkheid past. Als je daar meer over leest vermindert dit het gevoel van anders zijn.

Emotionele intensiteit uit zich op verschillende manieren

Zowel positieve als negatieve gevoelen kunnen elkaar in korte tijd afwisselen. Hieronder vind je drie voorbeelden hoe zich dit kan uiten.

  • Verlegenheid, angst, zorgen, schuldgevoelens zijn intense ervaringen die, doordat er een sterk gevoelsgeheugen is, kinderen en volwassenen kunnen belemmeren. Ze beleven ervaringen keer op keer en kunnen niet vooruit komen. Ze vinden het dan moeilijk om stappen richting hun dromen te zetten.
  • Zij hechten zich sterk aan anderen en zijn empatisch en gevoelig. Voor deze mensen is het moeilijker om zich thuis te voelen bij anderen.
  • Een kritische houding naar zichzelf kan ook een kenmerk zijn van iemand die emotioneel intens is. Psycho-educatie en naar het lichaam luisteren helpt. Leer te voelen wat je lichaam te vertellen heeft en leer vaardigheden om milder naar jezelf te worden.

Wat te doen bij emotioneel intense mensen

Intense emoties zijn geen teken van zwakte. Je kan ze juist inzetten om zelfbewustzijn te ontwikkelen. Het bespreken van je gevoelens is nuttig om begrip en verbinding te bevorderen. Je gaat merken dat oordelen (ook van jezelf) wegvallen en je veel makkelijker jezelf kan zijn in een onbekende omgeving. Het is voor veel volwassenen met kenmerken van hoogbegaafdheid heel makkelijk om alles rationeel te beredeneren. Maar om je gevoelens bespreekbaar te maken is lastig. En toch….. ons lichaam vertelt ons door onze emoties wat voor ons belangrijk is.

Als je ratio en lichaam met elkaar kunt verbinden dan wordt emotionele intensiteit een kracht in plaats van een last.

Larinda Bok-van der Voet

Meer praktische adviezen vind je in het blog: Emotionele intensiteit, kan dat niet wat minder?

Wil je hulp?

Wil jij jezelf nog meer leren kennen? Die emotionele intensiteit verander je niet. Je kan er wel mee leren omgaan. Ik help je graag. Zullen we eens kosteloos een half uurtje kennismaken om te zien of er een klik is en ik je kan helpen met de problemen waar je tegenaan loopt door hoogbegaafdheid? Een andere optie is mijn boek te kopen, dit kan via deze link. Dank je wel alvast!

Bronvermelding over emotioneel intens

Colangelo, N., & Wood, S. M. (2015). Counseling the gifted: Past, present, and future directions. Journal of Counseling and Development93(2), 133–142. https://doi.org/10.1002/j.1556-6676.2015.00189.x

Cross, T. L. (2107). On the Social and Emotional Lives of Gifted Children. Taylor & Francis Group.

Harris, C. A. (2012). Emotional Intensity in Gifted Students: Helping Kids Cope With Explosive Feelings. Roeper Review34(2), 133–134. https://doi.org/10.1080/02783193.2012.660788

Inman, T. F., & Kirchner, J. (2106). Parenting gifted children 101: an introduction to gifted kids and their needs. Taylor & Francis Group.

Peterson, J. S. (2015). School counselors and gifted kids: Respecting both cognitive and affective. Journal of Counseling and Development93(2), 153–162. https://doi.org/10.1002/j.1556-6676.2015.00191.x

Zakreski, M. J. (2018). When emotional intensity and cognitive rigidity collide: what can counselors and teachers do? Gifted Child Today41(4), 208–216. https://doi.org/10.1177/1076217518786984

Wil je hoogbegaafdheid als verrijking zien? Investeer in coaching. Hoe? 

error: Helaas, je kunt deze tekst niet kopiëren

Wacht even! Ik heb nog wat voor je

Had ik dit maar eerder geweten over ACT & hoogbegaafdheid Larinda Bok

Als je je wilt verdiepen in de zelfbeeld- en persoonlijkheidsontwikkeling van mensen met kenmerken van hoogbegaafdheid, zelf betekenis wilt geven aan je leven of als je hulpverlener bent en je cliënten meer wilt leren over hoogbegaafdheid, dan is dit boek een waardevol instrument.