Zó herken je een goede hoogbegaafdheidscoach

Coachland is overvol maar hoe herken je nu een goede hoogbegaafdheidscoach? In het zoeken naar een coach is het  belangrijk om te weten waar je op moet letten bij het vinden van een goede coach.

Wat helpt in de coaching van hoogbegaafde mensen

Coaching van mensen met kenmerken van hoogbegaafdheid vraagt specifieke kennis en vaardigheden. Hieronder deel ik vier essentiële principes uit een breed opgezet wetenschappelijk onderzoek van de Amerikaanse psycholoog Steven Pfeiffer.

Dit zijn vier aspecten die je in een kennismakingsgesprek kunt bevragen. Vraag de coach welke theorieën en onderzoeksmethodieken hij gebruikt en of hij de omgeving erbij betrekt. Je kunt tijdens het gesprek zelf ervaren of er een therapeutische klik is.
Hieronder licht ik deze punten toe.

1. De meest bruikbare coachtheorieën zijn die welke de veranderingsprocessen verklaren. Hierdoor kan de coach focussen op specifieke doelen en inzicht krijgen waarom mensen niet reageren op bepaalde interventies.
2. Voor een optimaal effect is het belangrijk dat de coach in het werken met hoogbegaafden bijna altijd de omgeving erbij dient te betrekken. Denk aan: ouders, het ouderschap, het gezin, leidinggevenden of collega’s moet aanspreken en overwegen.
3. Het derde principe is, dat coaches die werken met hoogbegaafden, gebruik moeten maken van aanzienlijke klinisch relevante empirische en dynamische multidimensionale meerfactorenmodellen. Zij moeten terug kunnen vallen op gepubliceerde artikelen in peer-review tijdschriften over empirisch ondersteunde interventies voor hoogbegaafdheid problematiek.
4. Als laatste principe benoem ik dat de kwaliteit van de therapeutische relatie, vaak de therapeutische alliantie genoemd, essentieel is in elke coaching en begeleiding van hoogbegaafden. Dit klinkt misschien als voor de hand liggend, maar het is een hoeksteen in wat coaching speciaal maakt en wat hoogbegaafde mensen helpt het risico te nemen om te veranderen.

Waarom de hoogbegaafdheidscoach zelf hoogbegaafd dient te zijn

Coaching wordt gezien als een open, creatieve en persoonlijke – zelfs intieme – manier van werken met hoogbegaafde cliënten om hen te helpen bij het veranderen, verminderen of elimineren van factoren die interfereren met hun andere kwaliteiten. Bij effectieve coaching kunnen hoogbegaafde cliënten gaan denken, voelen en handelen op manieren die ze in het verleden misschien hebben vermeden. Coaching is een middel om het functioneren van iemand te verbeteren met als doel de geestelijke gezondheid, het welzijn en de existentiële betekenis in het leven te optimaliseren.

Het is bijna onmogelijk om iemand met kenmerken van hoogbegaafdheid, die worstelt met een persoonlijk pijnlijk, verontrustend of beschamend probleem aan te moedigen, te empoweren of te inspireren om zijn gedrag, denken of voelen te veranderen als deze de therapeut niet vertrouwt en niet het gevoel heeft dat de therapeut niet-oordelend, empathisch en oprecht bezorgd is over zijn welzijn. Dat vraagt op meerdere gemeenschappelijke factoren inlevingsvermogen en deskundigheid van de coach.

Begrip voor de hoogbegaafde cliënt

In coaching voor mensen met hoogbegaafdheid is diep begrip van de hoogbegaafde mens en het opbouwen van vertrouwen en verstandhouding van cruciaal belang voor het succes van de coaching.

Alle cliënten in coaching, met name kinderen en  adolescenten, moeten het gevoel hebben dat de hoogbegaafdheidscoach hen begrijpt en zelfs tot op zekere hoogte voelt wat ze persoonlijk ervaren. Daarom is het zo belangrijk dat de coach op dezelfde denksnelheid en met doorleefd inlevingsvermogen de cliënt bij kan staan.

Gemeenschappelijk factorenperspectief

We noemen dit ook wel een een gemeenschappelijk factorenperspectief waardoor we als hoogbegaafdheidscoach volledig in verbinding kunnen zijn met degene die we coachen. Dat gaat over mindset, volledig en aandachtig aanwezig zijn en afstemming.

Coachen van hoogbegaafde mensen is een samenwerking waar de coach en de cliënt onderhandelen over de manieren van coachen en de doelstellingen en gewenste resultaten.

Dat vraagt het volgende van de hoogbegaafdheidscoach.

• Maatwerk en afstemming waardoor niet elke cliënt op dezelfde manier geholpen kan worden
• Kennis van hoogbegaafdheid
• Het goed kunnen timen van interventies
• Begrip opbrengen voor sociaal-culturele en etnische nuances en het wereldbeeld van de cliënt
• Comfortabel zijn met kinderen, volwassenen en met hun wereld en wat hen interesseert
• Kennis hebben van ontwikkelingspsychopathologie en normale ontwikkeling
• Vriendelijk en attent zijn
• Geduldig zijn
• Vanuit kennis en ervaring kunnen spreken, handelen en kennisdelen over hoogbegaafdheid
• Respecteren dat veranderingen vaak moeilijk en eng voor de cliënt zijn en tijd kosten. 

Deskundigheid van de hoogbegaafdheidscoach

Daarnaast is het van belang dat de hoogbegaafdheidscoach is aangesloten bij beroepsverenigingen. Denk aan:

ECHA: netwerk van universitair opgeleide Specialisten Hoogbegaafdheid

Noloc: Beroepsvereniging van loopbaanprofessionals

Nobco: Nederlandse Orde van Beroepscoaches

ACBS BENE: Association for Contextueel Behavioral Science

Er zijn verschillende organisaties die hulpverlenerslijsten publiceren. Echter wanneer er geen deskundigheidseisen zoals opleidingen, intervisie en bijscholingen verplicht zijn bij de aanmelding voor zo’n hulpverlenerslijst, vind ik deze lijstjes onvoldoende om de kwaliteit te kunnen garanderen. En…. ook al is iemand lid van bovengenoemde organisaties, dan is de therapeutische klik heel belangrijk.

Maak kennis met mij en ervaar of wij een klik hebben en ik jou kan helpen. Ik ben ik elk geval lid van bovengenoemde organisaties en universitair geschoold als Specialist Hoogbegaafdheid.

Bronvermelding

Pfeiffer, S. I. (2021). Optimizing favorable outcomes when counseling the gifted: A best practices approach. Gifted Education International, 37(2), 142–157. https://doi.org/10.1177/0261429420969917