Menu
Omdat ik een suis en piep in beide oren hoor en er in één week tijd in twee trainingen de behandeling van tinnitus voorbijkwam, wil ik een paar inzichten die ik opdeed met je delen. Begrijp me goed: ik ben geen tinnitusdeskundige, maar in mijn schatkist zit wel mijn verpleegkundige kennis en ervaring, mijn vaardigheden als ACT-Master en de manier waarop ik als ervaringsdeskundige met tinnitus omga.
De eerste training ging over de Polyvagaaltheorie en hoogbegaafdheid. In deze training benoemde de Belgische coach (en van origine arts) Luc Swinnen, dat hoge en lage geluiden als een teken van onveiligheid kunnen worden gesignaleerd. De geluiden van tinnitus worden dan door het zenuwstelsel, met name de nervus vagus, als een teken van onveiligheid waargenomen. Hoe je daarmee omgaat maakt het verschil en de Polyvagaaltheorie geeft hier eenvoudig toe te passen strategieën voor.
In de workshop ACT en gehoorproblemen sprak Dyon Scheijen, medisch specialist, ACT trainer én kunstenaar, voor de Association for Contextual Behavioral Science waar ik lid van ben, over ACT en gehoorproblemen. Dyon lichtte onder andere twee kanten van de patroonherkenning van ons auditief systeem toe.
Je herkent het vast wel: als we onze eigen naam in een grote groep mensen horen, dan worden we alert. Hetzelfde geldt voor het geluid van een huilende baby.
Aan de andere kant kunnen we geluid ook blokkeren. Zo heb ik een prachtig klokje van mijn ouders geërfd. Elk half uur slaat het, maar het geluid valt mij niet meer op. Als wij bezoek hebben en het klokje slaat, horen we vaak: ‘hé, dat is een mooi geluid, mijn oma had ook zo’n klokje’. Op dat moment denk ik: ‘O ja de klok sloeg’. Ik hoor het zelf niet meer.
In kantoortuinen kunnen de meeste mensen het geluid wegfilteren. Bij veel hoogsensitieve mensen komen geluiden sterker en ongefilterd het brein binnen. Wegfilteren wordt dan lastig en kost veel energie.
Wanneer veel energie weglekt door continue overbelasting ontstaat stress wat tot chronische stress kan leiden, waardoor ons zenuwstelsel 24/7 op scherp staat en je in de overlevingsstand kan belanden. Zo is de cirkel rond. Tinnitus kan tot stress leiden en stress kan tinnitus verergeren. Het is cruciaal om deze cirkel te doorbreken, professioneel diagnostisch onderzoek te laten doen en voorlichting te krijgen.
Wist je dat bijna 50 procent van de jongeren en jongvolwassenen tussen 12 en 35 jaar risico lopen op gehoorschade door langdurige blootstelling aan harde geluiden en luide muziek?
Er is geen standaard diagnostische aanpak of behandeling. Het is belangrijk om de bron op te sporen.
Dat vraagt een aanpak vanuit verschillende disciplines. Want tinnitus kan het gevolg zijn van langdurige blootstelling aan (te veel) lawaai, maar ook van afwijkingen aan het gehoororgaan, de hersenen of je kaakgewricht. Ons auditief systeem is een complex systeem. En we leven in een maatschappij waar steeds hogere eisen worden gesteld aan ons gehoorsysteem.
Daarnaast komt tinnitus voor als bijverschijnsel van andere aandoeningen of ontstaat het als bijwerking van bepaalde medicijnen. Zoals we eerder zagen: ook stress kan een rol spelen.
In Nederland is er lang symptoombestrijding toegepast. Heb je pijnklachten, dan neem je een aspirientje of ga je naar de fysiotherapeut. In 2006 kreeg ik van de KNO-arts te horen: ‘U heeft tinnitus’. Op mijn vraag wat ik daaraan kon doen zei hij: ‘U moet daarmee leren leven’.
Hoe het mij is gelukt om hiermee om te gaan en wat ik in dit proces ervaarde lees je in het blog over omgaan met tinnitus symptomen.
Soms helpt het om gehoorapparaten te dragen of cognitieve gedragstherapie te volgen. ACT is een nieuwe vorm van positieve cognitieve gedragstherapie. Daar leer je hoe je de geluiden een plek kunt geven en er beter mee om kunt gaan. Maar elke persoon is weer anders. Waar sommigen prima met het geluid kunnen leven is het voor iemand anders een levensverstorend geluid.
Er zijn zoveel verschillen tussen mensen waardoor er geen eenduidige behandeling is. En omdat het zo’n complexe aandoening is heb je een multidisciplinair team uit veel verschillende vakgebieden nodig. Denk aan een:
De betekenis die aan het geluid wordt gegeven, bepaalt hoe je erop reageert. Wanneer je een geluid hoort, geef je er aandacht aan en geef je het een betekenis. Denk aan een toeterende auto als je de straat oversteekt. Je kijkt om je heen en geeft er de betekenis ‘gevaar’ aan.
Hetzelfde gebeurt er als je bijvoorbeeld naar een feest met luide muziek gaat. Wanneer je daar bent is het gigantisch druk en in de stampvolle zaal vol mensen, waar je bijna niemand kunt verstaan zoek jij een rustig plekje. Je bent er al snel klaar mee en wilt naar huis. Thuisgekomen merk je dat er een gigantische fluit, suis of ruis in je oor zit en je denkt: ‘Die herrie van luid pratende mensen en keiharde muziek, dat wil ik niet meer.’ Je krijgt nog meer gedachtes zoals:
Dat zijn allemaal gedachten die je een betekenis geeft die niet waar is. De ervaring van tinnitus koppel je aan gevaar en bedreiging. Op deze manier kom je in een vicieuze cirkel terecht en kan je in een sociaal isolement komen. Dat moet je toch niet willen!
Ervaar je tinnitusklachten? Blijf er niet mee lopen, want je kunt geholpen worden! Ga naar je huisarts die je naar een KNO-arts kan doorverwijzen. Het mooiste is als je direct naar een gespecialiseerd audiologisch centrum wordt doorverwezen voor een multidisciplinaire stapsgewijze aanpak. Vraag je huisarts hiernaar.
De kosten van een audiologisch centrum worden in principe door ziektekostenverzekeraars vergoed. Meer informatie over audiologisch centra vind je op de site van de FENAC.
Tegenwoordig vraag ik ook door op de ‘pijntjes’ die mijn cliënten ervaren. Je kunt dan denken aan
Ik doe dit om een eerste indruk van hun stressniveau te bepalen.
Veel mensen zijn verbaasd als ze erachter komen dat de klachten die ze al langere tijd hebben stresssignalen zijn. Met een combi van ACT strategieën, en methodes uit de Polyvagaaltheorie en mijn verpleegkundige ervaring i.c.m. kennis over hoogbegaafdheid, kan ik veel verbanden tussen verschillende aspecten leggen en gericht adviseren over stressklachten.
Dyon Scheijen deelde het CBT4T (cognitief gedragsmatig raamwerk voor tinnitus). Dit raamwerk laat zien dat de aanpak gericht dient te zijn op de cognitie, emotie en het gedrag.
De helft van de mensen met tinnitusklachten heeft voldoende aan stap 1.
Naast leren omgaan met tinnitus kunnen akoestische aanpassingen in de woning helpend zijn. Want gehoorverlies of een slechte akoestiek vergen een verhoging van de luisterinspanning en daarmee laat de tinnitus letterlijk meer van zich horen. Denk bijvoorbeeld aan een galm in moderne huizen met gladde vloeren en wanden die de tinnitusgeluiden nog harder binnen laten komen.
Dyon Scheijen combineert drie vakgebieden; medische specialist, beeldend kunstenaar én ACT-trainer met elkaar. Door die combinatie kan hij mensen inzicht geven in de complexiteit van ons horen en van ons leven. Want zo zegt Dyon: ‘Horen meer is dan enkel de oren en de wetenschap en kunst weten elkaar hierin te vinden’. Dyon maakt prachtige schilderijen met akoestische demping. Wil je een impressie van Dyon’s kunst? Kijk op zijn website Dyon Scheijen.
Zoals eerder verwoord: er bestaat geen eenduidige behandeling voor tinnitus. Dus: als je last hebt van oorsuizen of andere gehoorklachten: bezoek je huisarts en laat je doorverwijzen voor een multidisciplinaire stapsgewijze aanpak.
F Cima, R. F., Maes, I. H., Joore, M. A., W M Scheyen, D. J., El Refaie, A., Baguley, D. M., C Anteunis, L. J., P van Breukelen, G. J., & S Vlaeyen, J. W. (2012). Specialised treatment based on cognitive behaviour therapy versus usual care for tinnitus: a randomised controlled trial. In www.thelancet.com (Vol. 379). www.thelancet.com
Hayes, S. C. (2020). Resource for A Liberated Mind.
World Health Organization. (2022). WHO Global standard for safe listening venues and events.
Wil je hoogbegaafdheid als verrijking zien? Investeer in coaching. Hoe?
Larinda Bok
Corlaerstraat 24
3863 ZD Nijkerk
Hoogbegaafd& jezelf blijven
© Hoogbegaafdexpert | website door Buro Staal
Als je je wilt verdiepen in de zelfbeeld- en persoonlijkheidsontwikkeling van mensen met kenmerken van hoogbegaafdheid, zelf betekenis wilt geven aan je leven of als je hulpverlener bent en je cliënten meer wilt leren over hoogbegaafdheid, dan is dit boek een waardevol instrument.