Stigma op de werkplek van mensen met geestelijke gezondheidsproblemen/ psychische aandoeningen

geestelijke gezondheidsproblemen hoogbegaafdheid

Onder 153 werkloze mensen met geestelijke gezondheidsproblemen/ psychische aandoeningen die een sociale uitkering ontvingen is onderzoek gedaan naar het effect van wel/ niet vertellen over je problemen, stigma en discriminatie op de werkplek. Let wel: hoogbegaafdheid is niet meegenomen in het onderzoek.

Maar denk nu niet: ‘hoogbegaafdheid is geen geestelijk gezondheidsprobleem of een psychische aandoening dus ik stop met lezen’. Die visie onderstreept ik volledig. Maar omdat ik verbanden zie tussen het praten over psychische aandoeningen en de knelpunten die mensen in de praktijk ervaren bij het bespreekbaar maken van hoogbegaafdheid op hun werk, en omdat het onderzoek praktische tips geeft, schrijf ik dit blog.

Stigma: een belemmering voor mensen met geestelijke gezondheidsproblemen/ psychische aandoeningen

Het is een zeer persoonlijke en complexe beslissing om een geestelijk gezondheidsprobleem al dan niet op je werk bekend te maken. Want zowel de (negatieve) houding en het gedrag van werkgevers, als het verwachte stigma en zelfstigma van mensen met geestelijke gezondheidsproblemen vormen obstakels bij het vinden en behouden van werk. Stigma en discriminatie zijn belangrijke barrières voor deze mensen.

Redenen om geestelijk gezond te blijven

Mensen met geestelijke gezondheidsproblemen/ psychische aandoeningen hebben drie tot zeven keer meer kans om werkloos te worden dan mensen zonder deze problematiek. Dit is ingrijpend omdat het hebben van een baan bijdraagt aan de gezondheid en herstel. Ook wordt werkloosheid in verband gebracht met een slechtere (mentale) gezondheid, armoede en een hoger risico op zelfmoord.

Dat zijn niet zulke fijne vooruitzichten en des te meer reden om er alles aan te doen om mentaal gezond te blijven.

Begeleiding bij werkvinden en geestelijke gezondheidsproblemen

De mensen die meededen aan het onderzoek werden verdeeld in een groep die geen begeleiding kreeg, en een groep die begeleid werd door professionals die ervoor geleerd hebben mensen met arbeidsvraagstukken te begeleiden zoals: arbeidsdeskundigen, HR-managers en bedrijfsartsen.

Interventies in het onderzoek naar geestelijke gezondheidsproblemen

De interventie bestond uit het inzetten van een beslismodel, begeleiding en training. Men zette een beslismodel in wat antwoord gaf op de vraag of mensen op de werkplek open wilden zijn over hun geestelijke gezondheidsproblemen/ psychische aandoeningen. En de professionals kregen twee keer een drie uur durende training over stigmatisering.

Uitkomst van onderzoek bij geestelijke gezondheidsproblemen

Na zes maanden hadden significant meer deelnemers uit de groep die open waren over hun geestelijke gezondheidsproblemen/ psychische aandoeningen (51%) werk gevonden in vergelijking met de controlegroep (26%). Na twaalf maanden hadden significant meer deelnemers uit de groep die open waren over hun geestelijke gezondheidsproblemen/ psychische aandoeningen (49%) werk behouden in vergelijking met de controlegroep (23%).

geestelijke gezondheidsproblemen hoogbegaafdheid

Fotocredits: Markus Spiske – Unsplash

Vergelijking hoogbegaafdheid en geestelijke gezondheidsproblemen

Er is veel te zeggen over de vergelijking van mensen met kenmerken van hoogbegaafdheid en mensen met geestelijke gezondheidsproblemen/ psychische aandoeningen die een sociale uitkering ontvingen. En toch zie ik in de praktijk mensen die door hoogbegaafdheid geestelijke gezondheidsproblemen krijgen en in een uitkeringssituatie terecht komen.

Een aantal oorzaken zijn:

  • onbegrip van zichzelf
  • hoe zich te verhouden tot de omgeving
  • niet weten te verwoorden wat je nodig hebt in werk en privé.

Bovenstaande geeft veel stress. Zoals je wellicht weet kan stress zich op veel verschillende manieren manifesteren. Inzicht in wie je bent, wat je kunt, weten wat je wilt en kunnen verwoorden wat je nodig hebt, geeft betekenis aan je leven en dat van anderen, en zorgt voor minder stress. Je leest hier meer over in het blog hoogbegaafdheid en specifieke stressfactoren.

Conclusies onderzoek naar psychische aandoeningen en stigma

De stigmabewustzijnsinterventie was effectief bij het vinden en behouden van werk. Aangezien het percentage mensen dat werk heeft gevonden en behouden bijna is verdubbeld. Dit duidt erop dat op maatschappelijk niveau een groot aantal werklozen met een relatief eenvoudige interventie opnieuw werk zou kunnen vinden. Dat is een mooi resultaat! Want werk heeft veel voordelen voor de geestelijke gezondheid.

Voordelen van werk

Het maakt dus heel veel uit met wie je praat over je mentale problemen. Want het stigma is echt een groot probleem bij het vinden van werk. Praat erover en onderzoek waar je ‘anders’ voelen vandaan komt. Vaak heeft dit te maken met psychische problemen die je vroeger hebt gehad. Bijvoorbeeld onvoldoende erkend zijn in hoogbegaafdheid. Want werken helpt bij zingeving, maar ook bij:

  • een gezonde dagindeling,
  • een doel hebben en
  • voorkomt financiële problemen vanwege onvoldoende inkomen.
  • Als je onder gunstige omstandigheden kunt werken verbetert je gezondheid, maar ook het gevoel van eigenwaarde en geluk. 

In het blog: ‘Waarom zou je werken?’ vind je nog meer voordelen van werk.

Daarom pleit ik voor meer bekendheid over hoogbegaafdheid onder arbeidsdeskundigen, HR-managers en bedrijfsartsen.

Wil je een training op maat of deelnemen aan de training die november 2023 gepland staat? Neem contact met mij op.

Het Instituut hoogbegaafdheid volwassenen (IHBV) deelt ook waardevolle kennis die je helpt om hoogbegaafdheid op het werk bespreekbaar te maken.

Bronvermelding over stigma als belemmering voor mensen met geestelijke gezondheidsproblemen/ psychische aandoeningen

  • Janssens, K. M. E., Joosen, M. C. W., Henderson, C., Bakker, M., den Hollander, W., van Weeghel, J., & Brouwers, E. P. M. (2023). Effectiveness of a stigma awareness intervention on reemployment of people with mental health issues/mental Illness: A cluster randomised controlled trial. Journal of Occupational Rehabilitation.
  • Organisation for Economic Co-operation and Development. (2012). Sick on the job? Myths and realities about mental health and work. OECD.
  • Van Beukering, I. E., Smits, S. J. C., Janssens, K. M. E., Bogaers, R. I., Joosen, M. C. W., Bakker, M., van Weeghel, J., & Brouwers, E. P. M. (2022). In what ways does health related stigma affect sustainable employment and well-being at work? A systematic review. In Journal of Occupational Rehabilitation (Vol. 32, Issue 3, pp. 365–379). Springer.

Wil je hoogbegaafdheid als verrijking zien? Investeer in coaching. Hoe? 

error: Helaas, je kunt deze tekst niet kopiëren

Wacht even! Ik heb nog wat voor je

Had ik dit maar eerder geweten over ACT & hoogbegaafdheid Larinda Bok

Als je je wilt verdiepen in de zelfbeeld- en persoonlijkheidsontwikkeling van mensen met kenmerken van hoogbegaafdheid, zelf betekenis wilt geven aan je leven of als je hulpverlener bent en je cliënten meer wilt leren over hoogbegaafdheid, dan is dit boek een waardevol instrument.