In 2024 zet de overheid meer in op meer kansen op een baan, maar waarom zou je werken? Laten we eerst eens kijken naar de voordelen van werk. Want als je onder gunstige omstandigheden kunt werken verbetert je gezondheid, maar ook het gevoel van eigenwaarde en geluk. Maar er is meer!
- Je hebt structuur en een doel in je dag.
- Er is voldoende inkomen waardoor financiële problemen worden voorkomen.
- Je eigenwaarde neemt toe, wat zorgt voor meer geluk.
- Je leven heeft meer betekenis en je bent met meer mensen in contact.
Waarom zou je werken? Dat vereist een veilige omgeving
Wanneer je in een veilige omgeving je werk kunt doen kun je, ook als persoon met kenmerken van hoogbegaafdheid optimaal floreren. Er moet dan geen sprake zijn van stigmatisering of discriminatie, want als dat aan de orde is voel je dat diep van binnen en voel je je niet meer veilig en vrij om jezelf te zijn.
In een recent onderzoek over de impact van stigma op mensen met psychische problemen/ aandoeningen is hoogbegaafdheid niet meegenomen. Hoogbegaafdheid is ook geen psychische aandoening, daarover lees je meer in dit blog. In dit onderzoek vallen onder psychische aandoeningen:
- ADHD
- burn-out
- stressklachten
- depressie
- angst
- posttraumatische stressstoornissen
Stakeholders voor het wegnemen van stigmatisering en discriminatie op de werkplek
In het blog over stigma op de werkplek schreef ik uitgebreid over het onderzoek naar de impact van stigma en discriminatie op mensen met psychische problemen/ psychische aandoeningen. Voor dit recente onderzoek kregen arbeidsprofessionals een stigmabewustzijnstraining. Ook werd het effect daarvan op het vinden en behouden van werk bij mensen met een psychische aandoening onderzocht.
Deze professionals zoals arbeidsdeskundigen, HR-managers en bedrijfsartsen zijn belangrijke stakeholders voor de werkgelegenheid van mensen met psychische aandoeningen. Zij zijn er om het welzijn van medewerkers te behouden en verbeteren. En zij hebben een bemiddelende rol tussen werkzoekenden en werkgevers. Juist zij kunnen een belangrijke rol spelen in het openbaar maken van kenmerken van hoogbegaafdheid zonder de professionele relatie tussen medewerkers en werkgevers te schaden.
Voordelen van voorlichting over de impact van stigma
Het vergroten van het bewustzijn onder de arbeidsprofessional over stigmatisering en discriminatie in de werkomgeving en het inzicht geven in de effecten van iemands persoonlijke attitudes, vooroordelen en acties, kunnen de kwaliteit van de werkrelatie en inzet verbeteren.
Door de stigmabewustzijnstraining verbeterden de vaardigheden voor het voeren van gesprekken over de impact van psychische problemen en de gevolgen over het al dan niet bekendmaken hiervan.

Fotocredits: Brooke Cagle – Unsplash
Waarom zou je werken? Effectieve interventies om stigma weg te nemen
Die interventies uit het onderzoek bestaan uit het vergroten van het bewustzijn over stigmatisering en openbaarmaking van psychische aandoeningen.
Concreet werd het stigma op psychische problemen weggenomen door deelnemers een beslissingshulpmiddel voor openbaarmaking op de werkplek in te laten vullen. En HR- professionals, arbeidsdeskundigen en bedrijfsartsen kregen twee keer een drie-urige training over stigmatisering.
Voor- en nadelen van bekendmaking van psychische problemen
De beslissing om een psychisch probleem al dan niet op het werk kenbaar te maken is zeer persoonlijk en complex. Hetzelfde geldt voor bespreekbaar maken van hoogbegaafdheid. Hoogbegaafdheid is geen psychisch probleem of een stoornis, maar door verschillende oorzaken, denk bijvoorbeeld aan gestapelde microtrauma’s uit de jeugd of bore-outverschijnselen kunnen er wel psychische problemen zoals stress ontstaan.
Voordelen van bekendmaken aan je leidinggevende
Praten over wat je bezig houdt kan gunstige gevolgen hebben, zoals:
- ondersteuning van collega’s
- aanpassingen van het werk om als het wat minder gaat toch de baan te kunnen behouden
- vermijden/ voorkomen van stigmatisering en discriminatie.
Nadelen
Maar het openbaar maken van psychische problemen kan als nadeel hebben dat er gestigmatiseerd en gediscrimineerd wordt, wat je carrière kan schaden. Denk bijvoorbeeld aan
- onvoldoende of geen ondersteuning krijgen
- geen passende noodzakelijke werkaanpassingen inzetten
- of je verliest zelfs je baan
In het blog ‘Vertel ik het wel, vertel ik het niet? Over vooroordelen over hoogbegaafdheid’ vind je tips om vooroordelen bespreekbaar te maken.
Wat helpt bij werkvinden
Met eenvoudige interventies kunnen meer werkeloze mensen werk vinden en behouden.
Het onderzoek wijst uit dat het percentage mensen dat werk vond en behield bijna verdubbelde. Dit suggereert dat op maatschappelijk niveau een groot aantal werklozen met een relatief eenvoudige interventie opnieuw aan het werk zou kunnen.
De mensen die de CORAL 2.0 keuzehulp gebruikten waren na drie maanden vaker fulltime aan het werk, dan mensen die de keuzehulp niet gebruikten en minder hulp bij het maken van hun beslissing ervoeren.
Ook heeft de keuzehulp een positieve invloed op herplaatsing en het succes van mensen met psychische aandoeningen.
Voorlichting over stigma, de gevolgen en hoogbegaafdheid
Ik geef graag voorlichting over stigma, psychische problemen en vanuit mijn vakgebied over hoogbegaafdheid. Daardoor kunnen op een relatief eenvoudige wijze een groot aantal werkeloze mensen aan het werk komen, of medewerkers met kenmerken van hoogbegaafdheid kunnen hun werk behouden, zodat ook de organisatie kan profiteren van hun unieke talenten.
In november 2023 staat de eerste voorlichting over hoogbegaafdheid en voorkomen van verzuim door hoogbegaafdheid, voor arbeidsdeskundigen, HR-managers en bedrijfsartsen gepland. Heb je hiervoor belangstelling? Vraag dan via onderstaande button meer informatie op en je wordt als eerste op de hoogte gehouden.
Het is heel fijn als managers die terughoudend zijn om een sollicitant met psychische problemen/ aandoeningen aan te nemen ook deelnemen aan deze voorlichting. Want 64% van de managers die terughoudend zijn (zie onderzoek) om (herstelde) mensen met psychische problemen aan te nemen is écht teveel. Het onderzoek wijst uit dat -met de nodige kennis- het écht niet nodig is om een terughoudend beleid te voeren bij het aannemen van deze mensen.
Waarom zou je werken en hoe ga je om met stigma
Door te praten over hoogbegaafdheid op je werk kun je betere loopbaanbegeleiding krijgen. Maar dat is niet voor iedereen makkelijk en vanzelfsprekend. Daarom help ik in gerichte 1-op-1-gesprekken volwassenen met kenmerken van hoogbegaafdheid bij het vormen van hun eigen woorden zodat ze toegerust een gesprek met HR, de bedrijfsarts of hun leidinggevende aan kunnen gaan.
Wil je daar ook gebruik van maken? Plan dan een kennismakingsgesprek in mijn digitale agenda. We gaan dan kijken of er een klik is en of ik jou kan helpen.
Bronvermelding van enkele artikelen die ik gebruikte ter inspiratie over: waarom zou je werken
Janssens, K. M. E., Joosen, M. C. W., Henderson, C., Bakker, M., den Hollander, W., van Weeghel, J., & Brouwers, E. P. M. (2023). Effectiveness of a stigma awareness intervention on reemployment of people with mental health issues/mental Illness: A cluster randomised controlled trial. Journal of Occupational Rehabilitation.
Janssens, K. M. E., van Weeghel, J., Dewa, C., Henderson, C., Mathijssen, J. J. P., Joosen, M. C. W., & Brouwers, E. P. M. (2021). Line managers’ hiring intentions regarding people with mental health problems: A cross-sectional study on workplace stigma. Occupational and Environmental Medicine, 78(8), 541–547.