De grenzen van je kunnen: op weg naar een burn-out

De grenzen van je kunnen opzoeken: hoe gaaf kan dat zijn als je zo enorm gedreven bent. Zomaar een voorbeeld uit het dagelijks leven: je sterke brein stelt je in staat om twee voltijdsstudies naast elkaar te volgen, of 36 uur per week te werken en je gezin draaiend te houden. Dan ga je ook nog drie keer per week sporten en ben je taxi voor je kids. En dan…. stort je in, jouw grens is bereikt.

Een blog met bespiegelingen over hoogbegaafdheid, grenzen verkennen, luisteren, wandelen en nuttig bezig zijn.

Grenzeloos

Je herkent het misschien: je voelt je uitgeput en komt tot weinig (gezonde) dingen. Weet je dat die fysieke uitputting niet de oorzaak is, maar dat je al jaren stress hebt van allerlei andere dingen? Toen ik meer inzicht kreeg in de herstelbalans en de begrippen roofbouw en herstelvermogen leerde ging er een wereld voor me open. Want in de praktijk zie ik plotselinge instortingen bij mijn cliënten. En waar ik me bewust van werd is dat die instorting het begin van die grote vrije val markeert en dat je pas achteraf merkt welke signalen er al eerder waren. Je stuiterde van de trap, liep een grote blauwe plek op omdat je keihard tegen de deur liep of je parkeerde je auto vaker tegen een paaltje (vertel mij wat…… ik ben er ook zo eentje). 

Brokkenpiloot

Sinds november 2024 heb ik twee keer een paaltje op de weg niet gezien. (Oké, het was donker en regende en het andere paaltje kon je vanuit de auto en op spiegels rijden niet zien…..) maar toch! Als ik wat minder ‘in m’n hoofd’ had gezeten en wat meer in het nu was geweest had ik vast alerter geweest. En die blauwe nagel op m’n wijsvinger komt omdat ik niet snel genoeg mijn vinger wegtrok toen ik de voordeur dichttrok en m’n vinger tussen de inbraakstrip kwam (of dat ik in de haast te snel de voordeur dichttrok). Hoe het ook zij: ik zat met de brokken en flink dure autoreparaties. Voor mij was de laatste schade een bewustwording dat ik dingen anders wilde organiseren.

Meten is weten

Dat anders organiseren bestaat uit meer voelen hoe m’n lichaam en geest zich voelt. En meer vrije tijd inplannen om echt te ontspannen. Herken je dat je tegenwoordig alles kan meten? Ik ben niet zo van de fitbits en applewatches, soms heb ik het idee dat het lijkt dat je door al dat meten, superfood, sporten en supplementen je lichaam niet meer vertrouwt. Of dat je, met alle aandacht en oefeningen en boekenlezerij, je lichaam nog meer in dienst van je hoofd stelt.

Voelen is ingewikkeld en voelen hoe moe je lichaam is los je tegenwoordig makkelijk op door een yoga-oefening, de pijngrens verlicht je met een ijsbad…. Het klinkt niet heel positief, maar jezelf in de spiegel aankijken is soms verdraaid lastig. En toch kan je er niet altijd omheen, denk maar aan mijn bewustwording met de autoschades. Bekijk hieronder het uitgebreide klachtenpalet van een burn-out eens. Het is een eerlijke spiegel.

Je herkent het vast, doorzetten en niet opgeven: je wilskracht is de controlekamer in je hoofd, die helpt je doorzetten. Vraagje: ‘zit er misschien een enorme bewijsdrang achter?’ 

Gaan tot het uiterste 

Voorgaande kan best confronterend zijn, en écht, we zijn allemaal bang om onze baan te verliezen, tekort te schieten of voorbijgestreefd te worden. We dwingen onszelf tot het uiterste. We leven in een maatschappij waar alles lijkt te kunnen als je er maar hard genoeg je best voor doet. Maar in de boodschap ‘Yes we can, Just do it’ schuilt een monster. Het monster van ‘je kunt het’ in plaats van ‘je wilt het’.

Onder het mom van zelfontplooiing en zelfverwezenlijking werk je aan jezelf en je ‘ideale’ leven. Maar wat is het ‘ideale’ leven voor jou? Kan en durf je daar eerlijk antwoord op te geven? Een antwoord recht uit je hart? Of kan je niet meer voelen wat je hart tegen je wil vertellen? 

Fotocredits Pixabay PublicDomainPictures

Lijden we aan een ‘teveel van het positieve’?

Onze vrije tijd vullen we uit vrije wil met bootcamp, talencursussen, netwerkborrels en veel andere prikkels. To do’s krijgen altijd voorrang, maar juist het vermogen om niets te doen is cruciaal! We moeten leren om ‘nee’ te zeggen en om het onbruikbare te gebruiken door te spelen, moe en gelaten te zijn, door te niksen. Dan is er ruimte voor verwerking en overdenking en een weloverwogen actie.

Door veel ‘in je hoofd’ te zitten is voelen welke signalen je lichaam geeft niet meer gewoon voor je. Je kan bijna niet meer bedenken waar je zou moeten beginnen om signalen van roofbouw te herkennen. Mijns inziens begint het met erkennen dat het niet zo goed met je gaat. En ga dan eens de werking van je zenuwstelsel verkennen. Ontdek hoe jouw vlucht- en vechtmechanisme werkt en hoe je gezond zelfmanagement kan toepassen. 

Burn-out voorkomen door grenzen te voelen

Als je eerder naar de signalen van je lichaam luistert kan je een burn-out voorkomen. Je bent dan overspannen maar niet burn-out. Dat ervaar ik ook na de veranderingen die ik in mijn leven doorvoerde. Door altijd maar door te gaan, mijn leerhonger continue te voeden, m’n prikkelbehoefte met activiteiten te voeden maar niet te ontspannen had mijn lichaam en geest nooit tijd om te herstellen. Bij niet tijdig ingrijpen leidt dit ongezonde herstelgedrag tot chronische uitputting. Dat merk je doordat je vermogen om hoofd- en bijzaken te scheiden vermindert, je wordt snibbig en slaapt slechter. 

Stimulerende ontspanning

Je hoofd is vol met (ik vind het een mooi woord) stimulerende ontspanning. Ik kom ze vaak tegen: intense, betrokken en gedreven hoogbegaafde volwassenen die weten dat ze niet goed bezig zijn maar niet anders kunnen. Ze lopen vast in de ‘aan-stand’ en weten niet meer hoe ze uit kunnen schakelen, hoe ze kunnen ontspannen en herstellen.

Ik heb er zelf ook last van gehad en het blijft een dun draadje bij me. Het is niet altijd makkelijk om jezelf te onttrekken aan de prestatiemaatschappij en je eigen prestatiedrang, maar het is wel te leren. Ik weet nu wanneer ik te ver ben gegaan en wat mij helpt om pas op de plaats te maken en mijn grenzen te respecteren zodat ik een burn-out voorkom.

Burn-out als overvol systeem

Brandstof kun je bijtanken maar een overvolle ruimte niet. Burn-out is een ruimtegebrek of veerkrachtverlies. Herstellen draait om het bewaken en heroveren van je eigen ruimte. En daar komt wandelen om de hoek kijken. Wandelen heeft veel voordelen en wordt als een van de eerste dingen aanbevolen bij burn-out begeleiding.

Grenzen ontdekken door te wandelen

Wandelen heeft veel voordelen. Het brengt je dichterbij jezelf én je ontdekt je grenzen en wat je echt wilt. Hieronder vind je zeven voordelen van wandelen.

1. Wanneer je loopt neem je zonder enig hulpmiddel je plek op de wereld in.
2. Tijdens het wandelen merk je de fysieke signalen van stress op waardoor je andere keuzes gaat maken.
3. Wandelen brengt je naar je eigen gedachten, zonder opspringen en druk van buitenaf.
4. Creativiteit neemt met zestig procent toe als je loopt.
5. Wandelen gaat verder dan de ademhalingsoefening op het yogamatje, je stapt uit je vertrouwde statische omgeving waardoor het makkelijker is om los te komen van je kopzorgen. 
6. Wandelen is een efficiënte manier om de deurtjes in je denken te openen.
7. Wandelen als sluiproute naar de eigenheid.

Loop jij risico op een burn-out? Wil je hulp bij het voorkomen of herstel van een burn-out? Wil je leren je grenzen aan te geven en jouw vrije ruimte te ontdekken? Neem dan via onderstaande button contact met me op voor een kennismakingsgesprek.

Inspiratie onder andere uit de CSR Methode en een boekje van Bregje Hofstede: De herontdekking van het lichaam, over de burn-out.