Wat zijn de kenmerken van hoogbegaafdheid? Is hoogbegaafdheid alleen een IQ van 130+ of is het meer? Dit blog geeft antwoord op veel vragen over hoogbegaafdheid.
Het antwoord op de vraag: ‘wat zijn kenmerken van hoogbegaafdheid?’ is niet eenvoudig te geven.
Bij identificatie van hoogbegaafdheid is het belangrijk om contextueel en integraal te onderzoeken. Ik gebruik daar altijd wetenschappelijk onderbouwde modellen voor.
Een mooi model dat de samenhang van hoogbegaafde persoonskenmerken weergeeft is het Delphi-model Hoogbegaafdheid. Dit model ziet de hoogbegaafde als meer dan een IQ-cijfer én in zijn totale persoonlijkheid in samenhang met zijn omgeving.
Niet alleen het innerlijk als statisch gegeven wordt beschreven, maar ook de wisselwerking en het samenspel tussen de hoogbegaafde en de samenleving worden in het Delphi-model Hoogbegaafdheid naast elkaar geplaatst.
In dit blog neem ik je mee in dit model. Na het lezen van dit blog heb je meer antwoorden op de vraag: ‘wat zijn de kenmerken van hoogbegaafdheid?’.
Het Delphi-model Hoogbegaafdheid is een existentieel model. Existentieel betekent zingevend, verband houdend met het menselijk bestaan.
Het model schetst echter niet alleen innerlijke kenmerken, maar ook kenmerken in wisselwerking met de buitenwereld en hoe dit alles samenwerkt.
Om antwoord te kunnen geven op de vraag: ‘wat zijn de kenmerken van hoogbegaafdheid?’, formuleerden experts in hoogbegaafdheid onderstaande -knap gevonden- omschrijving van hoogbegaafdheid.
Een hoogbegaafde is een snelle en slimme denker, die complexe zaken aankan. Autonoom, nieuwsgierig en gedreven van aard. Een sensitief en emotioneel mens. Intens levend. Hij of zij schept plezier in creëren.
Om gestructureerd antwoord te geven op de vraag wat de kenmerken van hoogbegaafdheid zijn, groepeer ik het antwoord in drie hoofdkenmerken.
Als kenmerken noem ik vervolgens: innerlijke kenmerken, de wisselwerking met de buitenwereld en de kenmerken van het samenspel van alle facetten die met hoogbegaafdheid samenhangen.
‘Zijn’ wordt het beste gekarakteriseerd met autonoom, denken (hoog intelligent) en voelen (rijkgeschakeerd). Deze drie kenmerken staan aan de linkerkant in het model.
Hoogbegaafden kunnen niet anders dan hun eigen conclusies trekken. Daarom blijven ze bij hun eigen afweging, tot zich iets aandient dat, in hun ogen, daadwerkelijk beter is.
Hoogbegaafden bezitten metacognitie, zij denken meer dan gemiddeld analytisch, denken in matrixen en op veel sporen en niveaus tegelijkertijd.
Ook doorzien zij snel patronen en hebben een groot associatievermogen waardoor zij snel en diepgaand verbanden zien. De gedachtenstroom is daarentegen afwisselend divergerend en convergerend.
Hoogintelligent noemen we in de volksmond intelligent, slim, schrander en pienter. Dit is wat een intelligentietest meet.
Een intelligentietest meet echter geen verschillende dimensies en ook geen relevante niet- cognitieve kenmerken.
Zoals eerder beschreven, wordt gedrag niet alleen bepaald door het IQ cijfer. Er zijn immers meer invloedsfactoren op het gedrag van mensen. Ik noem er enkele.
De TMA talentenanalyse is een wetenschappelijk onderbouwd instrument dat het spectrum van verschillende dimensies meet. Met een capaciteitenonderzoek meten we ook cognitieve capaciteiten. Echter, dit onderzoek is geen IQ test.
Rijkgeschakeerd is het best passende woord voor de emotionele binnenwereld van mensen met kenmerken van hoogbegaafdheid. Er woelen zeer veel emoties rond in brein en lichaam. Soms zoveel dat zij zich ervoor af moeten sluiten om, net zoals bij het denken, niet door te draaien. De emoties zijn heel genuanceerd en kleurrijk. Ze zijn ook onderling sterk verweven.
In het Delphi-model Hoogbegaafdheid staan deze persoonskenmerken van hoogbegaafdheid aan de linkerkant. Er is een wisselwerking tussen het hoogintelligente denken en het rijkgeschakeerde gevoelsleven en de autonomie heeft daar ook invloed op.
Drie existentiële kenmerken die met de buitenwereld, de samenleving en andere mensen te maken hebben zijn in het rechterdeel van het Delphi-model Hoogbegaafdheid weergegeven. Het gaat hier over het willen, doen en waarnemen.
Dit existentiële persoonskenmerk vertegenwoordigt het eerste deel van de beweging naar buiten. Hoogbegaafde mensen willen meestal heel veel. Ze willen van alles. En het liefst meteen, en het liefst telkens weer iets nieuws.
Hoogbegaafden zijn leergierig, willen ontdekken, maar natuurlijk wel op hun eigen manier, ze zijn autonoom. Ze bijten zich vast in iets, gaan door en gaan vaak heel ver door. Ook zijn ze zijn vaak erg gedreven en bijzonder nieuwsgierig. Hoogbegaafden raken gemakkelijk in een flow. Herken je dit?
Verbonden aan het willen is het doen. Deel twee van de beweging naar buiten. Mensen met kenmerken van hoogbegaafdheid zijn altijd en met veel plezier bezig met het maken, creëren van iets. Dat kan een model zijn, een puzzel, een schilderij, een proces, een techniek, een methode, een uitvinding, een verbetering, een spel, een product en soms iets waar ze beroemd mee worden.
Zelfs al lijken ze niets te doen, dan nog is het brein aan het scheppen: denkwerelden, structuren, verhalen, beelden. Scheppingsgericht noemen we dat. Het is een wat onbekend woord, maar het dekt wel het beste de lading.
Het doen is niet persé een voorwaarde voor hoogbegaafdheid. Niet alle prestaties, producten en wat dies meer zij, komen volledig uit de hoogbegaafde zelf en landen volledig in de samenleving. De juiste omstandigheden zorgen voor de meeste ruimte voor het doen, het creëren, de scheppingsgerichtheid.
Hoogsensitiviteit maakt een beweging naar binnen, het waarnemen. Wetenschappers ontdekten dat het neurologisch systeem, het zenuwstelsel van mensen met kenmerken van hoogbegaafdheid verschilt met dat van gemiddeld begaafde mensen. Niet zozeer fundamenteel, maar in het bijzonder gradueel. Hoogbegaafde mensen hebben meer, dunnere en snellere zenuwuiteinden en meer en actievere synapsen.
Bovendien hebben hoogbegaafden een brein dat op meer plaatsen tegelijk actief kan zijn. Met dit beeld in het achterhoofd kan je het brein van hoogbegaafde mensen bekijken en zien we dat het waarnemen gekenmerkt wordt door scherpte en genuanceerdheid.
Alle zintuigen van hoogbegaafden staan namelijk altijd op scherp. Alles komt tegelijkertijd, in volle nuance, heel precies en met de volle lading binnen. Hoogsensitief noemen we dat. Er is echter wel differentiatie in hoogsensitiviteit op verschillende gebieden.
Ik wil daarom wel een aantekening maken. Het is niet zo dat iedereen die hoogsensitief is, ook hoogbegaafd is. Er zijn specifieke facetten die hoogbegaafden kenschetsen, die hoogsensitieve mensen daarentegen niet in zich hebben.
Neem a.u.b. contact met mij op als je hier voor jezelf duidelijkheid over wilt hebben. Ik vertel je er graag meer over.
Bovendien bepalen de aard van het samenspel tussen alle existentiële facetten de overige kenmerken.
Hoogbegaafden zijn snel, zelfs héél snel; in nagenoeg alle facetten van hun existentie. Dit zou goed kunnen samenhangen met de biologische gesteldheid van het neurologisch systeem, en in het bijzonder, de hoogsensitiviteit.
Prikkels komen snel binnen en de emotionele wereld daaromheen is gauw geschapen. Het denken is als een supersnelle processor. De voorstelling van het product is snel in beeld en daarom willen de hoogbegaafden snel, zeer snel weer verder.
Mensen met kenmerken van hoogbegaafdheid zijn vaak vindingrijk en origineel. Ook bedenken zij ongewone oplossingen, leggen ongewone verbanden en vinden dat ook nog eens een erg leuke bezigheid. Het geeft hen iets sprankelends, levendigs en speels.
Dat creatieve zien we vooral ten aanzien van het denken, willen en doen.
Een hoogbegaafde zit daarnaast complex in elkaar. Hij functioneert complex of aardiger gezegd: veelzijdig en kan een grote complexiteit aan. Een hoogbegaafde is allesbehalve eenvoudig.
Een hoogbegaafde kan echter wel bescheiden zijn, maar eenvoudig in de term van simpel is hij dat zeker niet. Complex slaat op alle kenmerken, behalve op het zijn, op de autonomie.
Je kunt zeggen dat bij alle hoogbegaafden alle knoppen op tien staan en uitzetten lastig is. Alles aan hen is intens en van een grote heftigheid. Het intense heeft vooral betrekking op het voelen, denken en willen.
Zet overal maar zeer, erg, té of uitzonderlijk voor en je begrijpt wat er bedoeld wordt.
Een hoogbegaafde is een snelle en slimme denker, die complexe zaken aankan. Autonoom, nieuwsgierig en gedreven van aard. Een sensitief en emotioneel mens. Intens levend. Hij of zij schept plezier in creëren.
Weet dan dat, zoals ik schreef, een intelligentietest alleen het cijfer van je intelligentiequotiënt meet. Het meet immers niet meer en niet minder. Hieronder kan je de hoogbegaafdheidstest van Hoogbegaafdexpert aanvragen.
Om een goed en betrouwbaar antwoord op jouw vraag te krijgen heb je echter meer nodig. Het is van belang om hoogbegaafdheid contextueel en integraal te identificeren.
Het feit dat je tot hiertoe hebt doorgelezen is ook een teken dat je geïnteresseerd bent in kenmerken van hoogbegaafdheid. Dat is mooi en werkt positief mee aan jouw persoonlijke ontwikkeling. Hier vind je veel video’s over hoogbegaafdheid.
Je komt echter verder als je de juiste stappen in de goede volgorde zet.
Ik heb een vraag aan je: ‘wil je nu eens écht weten of je hoogbegaafd bent en waar jouw talenten liggen?’ Investeer dan in jezelf. Bekijk in elk geval de pagina coaching en ontwikkeling eens.
Ik gun jou ook dat je meer zelfvertrouwen, plezier en ontspanning ervaart en dat je succesvoller gaat worden in alles wat je doet.
Ik zeg altijd: praat over je gevoelens, gedachten en vermoedens over hoogbegaafdheid met iemand met wie je een klik ervaart en die ervoor geleerd heeft. Iemand die de reikwijdte en diversiteit van hoogbegaafdheid aanvoelt en aankan en zelf geen issues heeft.
Wil je met mij doorpraten om meer duidelijkheid te krijgen over de vraag: ‘ben ik hoogbegaafd?’ Maak dan een kennismakingsafspraak. Dan kijken we of we een klik hebben en ik jou kan helpen.
Larinda Bok
Register Loopbaanprofessional (RL)
Gecertificeerd TMA Professional, geaccrediteerd NOBCO/ EMCC coach
Specialist Hoogbegaafdheid
Tel: +316 14 35 45 80
Mail: info@hoogbegaafdexpert.nl
Dit blog is geïnspireerd door het boek Hoogbegaafd Dat zie je zó, red/ Maud Kooijman- van Thiel.
Dit is thuiskomen, ik weet nu wie ik ben en wat ik kan! Ik ga ervoor staan, mijn bedrijf is gestart!
Olga
Ik bereik meer in gesprekken dan voor dit traject. Daar word ik blij van.
Barbara
Larinda is een expert in signalering en begeleiding van hoogbegaafden. Ze gaf mij tips geven over omgang met anderen, welke invloed die op mij kunnen hebben en hoe ik daarmee kan omgaan.
Jan
Wil je hoogbegaafdheid als verrijking zien? Investeer in coaching. Hoe?
Larinda Bok
Corlaerstraat 24
3863 ZD Nijkerk
Hoogbegaafd& jezelf blijven
© Hoogbegaafdexpert | website door Buro Staal
Als je je wilt verdiepen in de zelfbeeld- en persoonlijkheidsontwikkeling van mensen met kenmerken van hoogbegaafdheid, zelf betekenis wilt geven aan je leven of als je hulpverlener bent en je cliënten meer wilt leren over hoogbegaafdheid, dan is dit boek een waardevol instrument.