Buitenpsychologie is een heel andere vorm van psychologische begeleiding en ervaring dan zittend een gesprek in de praktijk voeren. Buitenpsychologie brengt sneller, effectiever en duurzamer beweging in innerlijke processen waar je in vastzit. In dit blog neem ik je mee in de buitenpsychologie. Wat het is, mijn ontdekkingsreis in buitenpsychologie en een praktijkvoorbeeld.
Buitenpsychologie is een vorm van psychologische begeleiding en coaching die buiten in de natuur zoals de bossen, duinen, aan het water of in het park plaatsvindt. Maar het is meer dan alleen een wandeling met een coach. Ik zet buitenpsychologie in als een strategische en systemische benadering waarbij we samen gebruik maken van de natuur als versterkende context voor reflectie, besluitvorming en herstel.
Het is een manier om tot diepere, meer congruente beslissingen te komen. Je verhoogt niet alleen je mentale veerkracht, maar ook je morele helderheid en je verbindend vermogen. En dat is precies wat je als strategische leider in deze tijd nodig hebt.
Als ik met iemand samen oploop zetten we in de buitenpsychologie de natuur niet in als achtergronddecor, maar als een actief onderdeel van het proces waarin ik een stukje met je meeloop. Je komt in beweging en tegelijkertijd vertraag je door te kijken en voelen, ook als je hoofd vaak overuren draait en je je lichaam nauwelijks nog voelt. In de natuur zak je van je hoofd naar je lijf. En dan komt er ruimte vrij in je hoofd en wat daaronder ligt. Je merkt dat overtuigingen, emoties en waarden op een organische manier toegankelijker worden.
Wat zich binnen niet laat zeggen, komt buiten vaak wél boven.
Larinda Bok-van der Voet
Ik wil eerlijk zijn: ik heb al heel wat jaren een groot verlangen om naar buiten te gaan, de ruimte in. Ik hou enorm van de natuur, maar ik durfde mijn cliënten niet aan te bieden om buiten een coachgesprek te voeren. En dat knaagde aan me, ondanks dat ik in de praktijk in Nijkerk mijn intuïtieve kant wel inzette, kreeg hij nog niet altijd de vrije ruimte. Het is een kant in mij die niet alleen scherp analyseert, maar voelt voordat ze begrijpt. Ik zie de metaforen en zinnen vaak voordat ik ze uitspreek.
Ik voelde dat ik het verlangen naar ruimte en buiten in toom hield. In mei 2025 tijdens een retraite kwam ik er achter wat me tegenhield. Het was de angst dat het ‘te vaag’, ‘te anders’ of ‘niet professioneel genoeg’ zou zijn. Eigenlijk is dat onzin want ik weet dat juist daar mijn unieke kracht ligt: in het combineren van strategisch inzicht met diepe innerlijke resonantie.
In de ACT-verdiepingsopleiding ontmoette ik een psycholoog die buitenpsycholoog op haar LinkedInprofiel had staan. Die term intrigeerde me. Dat leek me echt interessant. Vanaf dat moment, inmiddels alweer vijf jaar geleden liet de buitenpsychologie me niet los.
In het voorjaar van 2025 volgde ik de opleiding buitenpsycholoog bij ‘De Buitenpsychologen’. Een fijne club mensen met veel ervaring en onderbouwde kennis. Daar houd ik van. In de trainingsdagen deed ik zelf ook waardevolle inzichten op. Inzichten over mezelf, mijn bedrijf, mijn familie(geschiedenis) en veel meer.
Ik herinner me nog goed de eerste sessies met cliënten in de natuur. Het gesprek ging zo makkelijk! De cliënten vonden hun eigen antwoorden en die antwoorden bleven heel goed hangen. Wat ik alleen hoefde te doen was diepgaande vragen stellen, een toegepaste werkvorm geven en de ander kon de inzichten tot zich nemen. Het viel me op dat de antwoorden ook sneller komen dan zittend in de praktijk. Het was wel spannend voor me om de eerste stap te zetten. Maar wees eerlijk: iets totaal nieuws is toch voor iedereen spannend?
Al doende leerde ik dat ik mag vertrouwen op wat ik allemaal weet. Ik ben breed opgeleid in het toepassen van psychologische wetenschap in de praktijk. Ik pas regelmatig Acceptance and Commitment Therapy (ACT), of de ‘Rust in je hoofd’: de MatriXmethode toe, of zet instrumenten uit mijn positieve cognitieve gedragstherapiekoffer.
Ik hou enorm van vraagstukken die me uitdagen om te onderzoeken, te analyseren en verbanden te leggen. Die vraagstukken lenen zich uitstekend om op een organische manier in de natuur antwoorden te vinden. Ik weet ook dat ik bekend sta om de vele modellen die ik gebruik. Ik vind dat altijd fijn, want een beeld zegt meer dan duizend woorden, én mijn cliënten zijn vaak beelddenkers. Bij hen blijft een beeld nog beter hangen.
Voor het gebruik van modellen heb ik echt niet altijd mijn iPad nodig. In de sessie van gisteren sprak ik met een cliënt die nog maar net was begonnen in zijn nieuwe rol als directeur bedrijfsvoering. Het is een slimme, analytische man met een indrukwekkende staat van dienst. Hij is gewend om met cijfers, systemen en mensen te werken, en toch… hij zat muurvast.
Het fusieproject waarvoor hij was aangenomen leek op papier kloppend. Alle scenario’s had hij doorgerekend, elk risico meegenomen. Maar in de praktijk liep het vast en hij snapte niet waarom.
Ik vertraagde mijn pas en langzaam verschoof ook ons gesprek. We hadden het niet meer over de cijfers maar over de mensen en over de onderstroom en de cultuur die schuurt. De cultuur waarin zijn heldere, snel en to-the-point manier van communiceren niet landde bij zijn teamleden. Hij werkte keihard om hen te overtuigen maar wat hij ook deed, het sloot niet aan op wat zij nodig hadden.
Zittend op een boomstronk (deze actie deed ik bewust, om nog meer te vertragen en stil te staan (zitten) in het moment), viel opeens bij hem het kwartje. Hij zei: ‘ik probeer met spreadsheets iets op te lossen dat om iets relationeels vraagt.’ Ik liet een stilte vallen. Toen vroeg ik: “hoe emotioneel vaardig voel jij je op dit moment, om dit fusieproces samen met je team te realiseren?” Hij zocht naar woorden, maar vond ze niet. En dat was oké.
Ik dacht aan een model met schaalvragen dat ik normaal op mijn iPad laat zien. Maar de natuur bood precies wat we nodig hadden. Ik schraapte met mijn voet een lijn in het zand. Aan het begin legde ik een dennenappel: de nul. Ik vroeg hem een symbool te kiezen dat voor hem tien betekende. Hij koos een stokje, dat stond voor hem voor een richtingaanwijzer en legde dat aan het andere einde van de lijn, bij de tien.
Ik nodigde hem uit op de schaal te gaan staan. “Waar sta je nu?” Hij ging op de vier staan. Door daar ook letterlijk met beide benen op de grond op te staan, kon hij aarden, ademen en voelen. En toen zei hij: “Ik voel dat ik niet goed sta. Ik mag naar de zes.” Dus daar ging hij heen.
Buitenpsychologie leent zich uitstekend voor het vertragen en antwoorden vinden in de natuur en in jezelf.
Bij de zes onderzochten we samen wat hij anders wilde doen en welk werkbaar gedrag zou helpen in deze kwestie. Ik kies er altijd voor om iemand naar huis te laten gaan met een gedragsexperiment. Dat is een speelse, open manier om iets nieuws te proberen en het voelt minder zwaar dan een SMART-doel. Ik zie een gedragsexperiment als een uitnodiging om in beweging komen. Ik concretiseer wel het gedragsexperiment.
Toen hij helder had hoe hij zijn teamleden zou meenemen in het fusieproces vroeg ik hem: “hoeveel vertrouwen heb je in het slagen van jouw experiment?” Zijn antwoord kwam zonder aarzeling. “Een negen.” Hij zei het niet met zijn hoofd, maar het antwoord kwam vol uit zijn hart. En zonder dat ik iets hoefde te zeggen, stapte hij zelf naar de plek van de negen op de schaal.
Op zijn gezicht zag ik een grote glimlach en ik zag de energie en ruimte in zijn hoofd.
“Whow,” zei hij, “dit inzicht had ik nooit aan een vergadertafel gevonden. Maar wel hier in het bos. De natuur gaf me precies de metafoor die ik nodig had en jij stelde de juiste diepgaande vragen. Dank je wel Larinda!”
En dát is buitenpsychologie. We gebruiken de natuur als hulpbron. Het is een plek waar je hoofd stiller wordt, zodat je hart hoorbaar wordt. In deze situatie was het een plek waar spreadsheets verdwenen en we bij de essentie van leiderschap kwamen: de mensen waar het écht om draait. De natuur is voor mij een plek waar je mag ontdekken dat leiderschap óók betekent: jezelf durven ontmoeten. Ik ontmoet mezelf daar ook regelmatig.
Misschien merk je weleens tijdens een wandeling dat je hoofd overuren draait, dat je ademhaling hoog zit en je lichaam onrustig is. In plaats van stevig door te lopen, kan je ook even stilstaan. Letterlijk, doe het maar eens. Voel wat er gebeurt, nu, in dit moment. Wat zegt je lijf? Wat voel je werkelijk, onder al die gedachten?
In mijn boek Had ik dit maar eerder geweten over ACT & hoogbegaafdheid beschrijf ik het ECG-model: emoties erkennen, ermee in contact komen, en ga erin op.
Als opgaan in je gevoel moeilijk voor je is dan kan je technieken uit de buitenpsychologie inzetten. De volgende technieken helpen je om te reguleren.
Met zulke kleine stappen breng je jezelf terug in het hier en nu. En precies daar ontstaat de ruimte om te voelen wat écht belangrijk is. Gun jezelf regelmatig tijd om stil te staan. Even geen scherm en geen to-do-lijst. Alleen de wind door je haren, het zonlicht op je huid en het zachte besef: ik ben er.
Als je ervoor kiest om een paar dagen in de week zonder schermen to-do-lijst de natuur in te gaan, lossen je problemen niet in één keer op. Maar er gebeurt iets anders, iets diepers. Je komt dichter bij jezelf, bij wie je van nature bent. En uit die verstilling groeit iets moois: dankbaarheid voor wat er is.
Dus ga naar buiten. Zet je voeten op de aarde, adem en ontdek dat jouw adem alleen al genoeg is om te leven, te genieten en te zijn wie je van nature bent.
Wil je ervaren wat buitenpsychologie voor jou als strategisch leider kan betekenen? Boek een verkennende sessie buiten. Je zult merken: soms heb je minder woorden nodig als je meer ruimte voelt.
Wil je hoogbegaafdheid als verrijking zien? Investeer in coaching. Hoe?
Larinda Bok
Corlaerstraat 24
3863 ZD Nijkerk
Hoogbegaafd& jezelf blijven
© Hoogbegaafdexpert | website door Buro Staal
Als je je wilt verdiepen in de zelfbeeld- en persoonlijkheidsontwikkeling van mensen met kenmerken van hoogbegaafdheid, zelf betekenis wilt geven aan je leven of als je hulpverlener bent en je cliënten meer wilt leren over hoogbegaafdheid, dan is dit boek een waardevol instrument.