Een gezond stressniveau is afhankelijk van het vermogen van mensen om zich met succes aan te passen aan veranderende omstandigheden en tegelijkertijd de blik op de toekomst te houden.
Technologie, e-mail, migratie, globalisme en een algemene drang naar steeds hogere productiviteit kenmerken de moderne westerse samenleving. Elk aspect heeft een aantal positieve gevolgen voor de samenleving als geheel.
De effecten op de persoon in kwestie zijn echter afhankelijk van het vermogen van een mens om zich met succes aan te passen aan veranderende eisen en tegelijkertijd de toekomstblik in de richting van gekozen doelen te behouden.
Hoogbegaafde mensen hebben naast externe omgevingsfactoren vaak ook inter- en intrapersoonlijke dilemma’s die het stressniveau verhogen. Onderzoek wijst uit dat psychologische flexibiliteit nuttig kan zijn om de negatieve invloed van dergelijke dagelijkse stressoren te verminderen.
Het onderzoek: “Psychologische flexibiliteit als een plooibare doelstelling voor de volksgezondheid: bewijs van een representatieve steekproef” (Gloster et al., 2017) inspireerde mij tot het schrijven van dit artikel.
Gloster et al., (2017) voert dit onderzoek uit onder een steekproef van de Zwitserse populatie van geletterde volwassenen in de leeftijd van 18-74 jaar, die minstens één keer per week tvoor privédoeleinden toegang hebben tot internet.
Gaby Reijseger van de vakgroep Arbeids- en Organisatiepsychologie van Universiteit Utrecht onderzocht onder andere de ervaringen van hoogbegaafde medewerkers op het werk, met betrekking tot
Uit haar onderzoek, waar ruim twaalfhonderd hoogbegaafde medewerkers aan meededen, blijkt dat hoogbegaafden in vergelijking met de Nederlandse beroepsbevolking vaker cynisch en uitgeput zijn van het werk (Wieman, 2014). Dit leidt tot meer verzuim op het werk.
Cynisme en uitputting zijn indicatoren voor een burn-out.
Uit het onderzoek van Gaby Reijseger blijkt dat hoogbegaafden gevoelig zijn voor burnout. Vanuit hun gedrevenheid negeren zij soms de lichamelijke stresssignalen. Als ze te veel routinewerk moeten doen en te weinig uitdaging hebben zijn ze opeens opgebrand.
Eerdere auteurs hebben gesuggereerd dat welzijn kan worden ondersteund door positieve psychologie (Slade, 2010).
Psychologische flexibiliteit vergroot het welbevinden op de vier vaak genoemde dimensies van welzijn zoals
Hoogbegaafde mensen kunnen door verschillende oorzaken veel stress ervaren. Problemen op het werk zijn een belangrijke stressfactor. Stress wordt gezien als een beinvloedingsfactor voor iemand met een laag welbevinden in een psychische stoornis kan laten belanden (Keyes, 2005).
De bevindingen uit dit onderzoek suggereren dat psychologische flexibiliteit een beschermende factor is, waardoor een mechanisme wordt ontwikkeld waarmee psychologische flexibiliteit kan worden bereikt (Gloster et al., 2017).
Het onderzoek laat zien dat mensen die flexibel kunnen omgaan met stressvolle omgevingseisen, grotere fysieke, mentale en welzijnsresultaten hebben dan degenen die inflexibel zijn, zelfs als ze melden dat ze meer stress hebben.
Evenzo zullen mensen met een rijk en divers repertoire van gedragingen die flexibel reageren op stressoren en gedoe een voordeel hebben ten opzichte van mensen met verarmde en rigide reactierepertoires (Hayes & Sanford, 2014).
Dit is precies het proces waardoor psychologische flexibiliteit wordt verondersteld om een beschermende effect te zijn.
Mensen die op het eerste gezicht op stressoren reageren door bijvoorbeeld de stressor tegen het licht te houden, deze te evalueren en tegelijkertijd open blijven staan voor alternatieve mogelijkheden, terwijl ze tegelijkertijd gedrag ontwikkelen dat leidt tot waar iemand diep om geeft (bijvoorbeeld interactie met gekozen gewaardeerde gebieden met integriteit, zorg, ondersteuning, enz.), hebben meer kans om zich snel los te maken van problematische reacties en zich te wenden tot adaptieve reacties.
Deze resultaten zijn bemoedigend voor de volksgezondheid, individuen en organisaties. Dagelijkse stress is alomtegenwoordig en het blijkt dat psychologische flexibiliteit het meest consistent een beschermende factor was.
Het is een terechte vraag om te onderzoeken hoe je psychologische flexibiliteit (ook wel veerkracht genoemd) kunt vergroten. De Acceptance and Commitment Therapy is een bewezen methode om stress te verminderen. Wil je een kennismakingsgesprek om te ontdekken hoe jij jouw stressniveau kunt verlagen? Neem contact op voor een kennismakingsgesprek.
Lees via onderstaande knop hoe je verzuim verlaagt door het vergroten van veerkracht.
Gloster, A. T., Meyer, A. H., & Lieb, R. (2017). Psychological flexibility as a malleable public health target: Evidence from a representative sample. Journal of Contextual Behavioral Science, 6(2), 166–171. https://doi.org/10.1016/j.jcbs.2017.02.003
Hayes, S. C., & Sanford, B. T. (2014). Cooperation came first: Evolution and human cognition. Journal of the Experimental Analysis of Behavior, 101(1), 112–129. https://doi.org/10.1002/jeab.64
Keyes, C. L. M. (2005). Mental illness and/or mental health? Investigating axioms of the complete state model of health. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 73(3), 539–548. https://doi.org/10.1037/0022-006X.73.3.539
Slade, M. (2010). Mental illness and well-being: the central importance of positive psychology and recovery approaches. BMC Health Services Research, 10. https://doi.org/10.1186/1472-6963-10-26
Wieman, D. (2014). Help! Hoogbegaafd. Advisie, 7–10.
Wil je hoogbegaafdheid als verrijking zien? Investeer in coaching. Hoe?
Larinda Bok
Corlaerstraat 24
3863 ZD Nijkerk
Hoogbegaafd& jezelf blijven
© Hoogbegaafdexpert | website door Buro Staal
Als je je wilt verdiepen in de zelfbeeld- en persoonlijkheidsontwikkeling van mensen met kenmerken van hoogbegaafdheid, zelf betekenis wilt geven aan je leven of als je hulpverlener bent en je cliënten meer wilt leren over hoogbegaafdheid, dan is dit boek een waardevol instrument.