Imposter syndroom, heb jij dit?

Één ding kan je flink in de weg zitten en dat noemen we het imposter syndroom. Drie oorzaken én wat je eraan kunt doen lees je in dit blog.

Onderzoek naar het impostor syndrome

Onderzoek leert dat het impostor syndrome (in het Nederlands bedriegerssyndroom genaamd) ontstaat in je jeugd. Al die verhalen die jou vanaf je geboorte zijn verteld kunnen je flink in de weg zitten.

Het impostersyndroom zijn stemmetjes in je hoofd die zeggen dat je iets niet kan. We noemen dit ook wel de negatieve selftalk. Het imposter syndroom beïnvloedt je systeem en je hersenen. Onderzoek wijst uit dat negatief tegen jezelf praten, 75% je energie, denkkracht creativiteit wegneemt.

Negatieve selftalk komt vaak van oud zeer of stemmetjes van iemand anders. Je kent het wel:

• doe maar gewoon,
• wie voor een dubbeltje is geboren wordt nooit een kwartje,
• doe maar normaal, dan doe je gek genoeg.

Dat is jezelf beperken, het houdt je klein, én als je jezelf klein houdt, ga je nooit groeien.

Imposter syndroom

Het imposter syndroom is geen officiële diagnose maar een verzameling van persoonlijkheidstrekken. Het komt onder mannen en vrouwen ongeveer evenveel voor. Uit onderzoek van Psychologie Magazine onder 1500 lezers en volgers blijkt dat 24% vaak last heeft van het gevoel de boel te bedriegen.

Hoe hoger opgeleid, hoe sterker de imposter-gevoelens. Intelligente mensen die van nature een laag zelfvertrouwen hebben, twijfelen vaak aan zichzelf, ze zijn onverzadigbaar en perfectionistisch en lopen een hoger risico.

Hoge lat voor hoogbegaafden met het imposter syndroom

Hoogbegaafde mensen die last hebben van het imposter syndroom, leggen de lat genadeloos hoog voor zichzelf en onderschatten hun eigen prestaties. Hoe goed ze hun werk ook doen, hoeveel diploma’s of complimenten ze ook binnenhalen, ze zijn voortdurend bang ontmaskerd te worden omdat ze hardnekkig twijfelen aan hun eigen kwaliteiten.

Een ander fenomeen dat hieraan ten grondslag ligt is het Dunning-kruger effect. Dit fenomeen beschrijft de onderschatting van de eigen vermogens.

Waarom hoogbegaafden meer last hebben van het impostersyndroom

Veel hoogbegaafden die ik ontmoet, hebben last van het imposter syndroom. Omdat zij weinig moeite voor iets hoeven doen denken ze dat anderen dat op dezelfde manier doen en ervaren.

Complimenten en lofprijzingen vinden zij ook niet fijn en begrijpen ze niet goed. De prestatie die zij leveren is toch normaal?

Ik was mijzelf ook niet bewust dat het afstudeeronderzoek van mijn opleiding bedrijfskunde in de zorg van zo’n hoge kwaliteit en diepgaan niveau was. Voor mijn gevoel had ik een zomer lekker zitten analyseren en dat was alle moeite die ik ervoor moest doen. Echter de docent sloeg ervan achterover…..

Hoe werkt het impostersyndroom bij hoogbegaafde volwassenen?

Zodra zij moeten presteren, worden ze bang en gaan aan zichzelf te twijfelen,’ zegt Jasmine Vergauwe, onderzoeker bij de vakgroep ontwikkelings-, persoonlijkheids- en sociale psychologie aan de universiteit van Gent.

Zij legt uit dat veel imposters met hun angst omgaan door zich tot in details voor te bereiden. ‘Die aanpak werkt: ze slagen vaak prima in hun opzet en worden door anderen geprezen.’ En dan gaat het mis: ‘mensen met het imposter syndroom zijn alleen tijdelijk opgelucht als iets goed is gelukt. Daarna bevestigt elk nieuw succes in hun ogen dat ze een bedrieger zijn.’

Dat komt volgens Vergauwe doordat ze zich hun hoge prestaties niet toe-eigenen. Succes heeft volgens hen weinig met eigen capaciteiten te maken maar is vooral een kwestie van toeval, geluk en externe omstandigheden.

Daarnaast schatten ze hun eigen prestaties niet op waarde; ze denken dat iedereen kan wat zij doen.

Drie oorzaken van het imposter syndroom

1. Negatieve selftalk
2. Onderschatting van eigen prestaties
3. Niet toe-eigenen van persoonlijke successen

De oplossing voor het imposter syndroom

1. Onderzoek je eigen vermogens en schat ze op waarde. Een TMA talenten analyse geeft zwart op wit inzicht in talent, potentieel en interessegebieden en andere persoonlijkheidskenmerken. We kijken waar het aan ligt dat je zelfvertrouwen laag is, dat je je doelen niet behaalt of wat er nog meer meespeelt en wat je er aan kunt doen om alles uit jezelf te halen.
   Hierdoor ontstaat inzicht en begrip van je eigen gedrag, persoonlijkheid en het (hoogbegaafde) gedrag.
2. Ken je persoonlijke waarden en angsten. Accepteer zaken zoals ze zijn en betrek ze niet op jezelf. Weet wie je bent en waar je goed in bent en ga leven vanuit je persoonlijke waarden. Dat geeft pas échte vrijheid.
3. Vind deskundige hulp in de persoon van een hoogbegaafdheid coach. Zoek iemand die hoogbegaafdheid boeiend vindt en ervoor geleerd heeft om hoogbegaafde volwassenen te begeleiden. Deze persoon dient tegelijkertijd een gelijkwaardige gesprekspartner voor hoogbegaafde volwassenen te zijn. Hij of zij dient ook de reikwijdte en diepte van hoogbegaafdheid te kennen en daar op een sensitieve manier op in te kunnen spelen.
   Zoek je een hoogbegaafden coach? Ik help je graag!

Denk je af en toe: Help ik val door de mand? Lees dan dit blog voor meer tips en herkenning.

Bronvermelding impostor syndrome

C. Bussotti, The impostor phenomenon: Family roles and environment, 1990.