Is er relatie tussen genderdiversiteit en hoogbegaafdheid?

Hoogbegaafdheid en genderproblematiek

Hoogbegaafdheid en genderdiversiteit: een onderwerp waar veel vragen over zijn, maar waar weinig over geschreven wordt.

Om hoogbegaafde volwassenen die worstelen met genderproblematiek nog beter te kunnen begeleiden verdiepte ik mij in deze materie.

Ik volgde in de zomer van 2022 een seminar, georganiseerd door Talentissimo. Lia Jaeqx- van Tienen, verpleegkundig specialist GGZ, sprak over seksuele en genderdiversiteit bij hoogbegaafde mensen. Lia: enorm bedankt voor het delen van je kennis!

Ik deel graag mijn inzichten omdat ik geraakt werd door de druk die homoseksuele en lesbische mensen ervaren en hoe zij gevoelens van angst, woede, schuld en verwarring als een privégevangenis ervaren (Struzzo, 1989).

Eerst geef ik verduidelijking over een aantal begrippen, daarna deel ik kennis over onderzoek naar genderontwikkeling en hoogbegaafdheid.

De verwijzingen in de tekst refereren aan onderzoek naar genderproblematiek en hoogbegaafdheid. Wanneer je de complete literatuurlijst wilt ontvangen kun je deze via onderstaande button opvragen.

Wat betekent gender?

Gender is de verzamelnaam over eigenschappen, gedragingen en rolpatronen die voor elke sekste cultureel zijn bepaald. Het gaat dus niet over biologische kenmerken, maar over sociale en culturele aspecten van het man- of vrouw-zijn. Je kunt hierbij denken aan de kleur blauw die bij jongens hoort en de kleur roze die bij meisjes hoort.

Wat betekent genderdysforie?

Mensen met genderdysforie voelen onvrede over het geslacht waarmee ze zijn geboren en opgegroeid.
Het gender past niet bij hoe ze zich voelen en hoe ze zich willen uiten. Sommigen mensen hebben hier zoveel last van, dat het kan leiden tot depressieve klachten of angst (Kerr & Multon, 2015).

Wat betekent LHBTIQ+

In dit blog wordt regelmatig over LHBTIQ+ geschreven. Deze afkorting staat voor lesbische, homoseksuele, biseksuele, transgender, intersekse, queer personen. De + staat voor alle andere mogelijkheden hoe mensen zichzelf of hun gender benoemen.
Denk aan 

  • panseksueel (voelt zich tot allerlei mensen aangetrokken) of
  • aseksueel (voelt zich tot vrijwel niemand seksueel aangetrokken) of
  • non-binair (ziet gender niet als man of vrouw). 

Wat betekent hoogbegaafdheid?

Zoals je wellicht weet ben ik een fervente gebruiker van het Delphimodel Hoogbegaafdheid (Kooijman – van Thiel, 2008). Twintig experts op het gebied van hoogbegaafdheid stelden een kernachtige omschrijving van hoogbegaafdheid op. Deze dekt voor een groot deel de lading van hoogbegaafdheid en veel hoogbegaafde volwassenen herkennen zich er in. Het Delphimodel Hoogbegaafdheid omschrijft hoogbegaafdheid als volgt.

“Een hoogbegaafde is een snelle en slimme denker, die complexe zaken aankan. Autonoom, nieuwsgierig en gedreven van aard. Een sensitief en emotioneel mens, intens levend. Hij of zij schept plezier in creëren”.

Kooijman- van Thiel (2008)

Wat betekent androgyn

Letterlijk betekent het woord androgyn ‘tweeslachtig’. Je kunt stellen dat androgyne mensen zowel mannelijke als vrouwelijke eigenschappen hebben, of juist geslachtloos, dus niet expliciet mannelijke of vrouwelijke eigenschappen hebben.

De relatie tussen hoogbegaafdheid en genderdiversiteit

Er zijn weinig bronnen te vinden over seksuele- en genderdiversiteit. Struzzo (1989) bevestigt dat er weinig empirisch onderzoek is gedaan naar homoseksuele adolescenten, waardoor het bijna onmogelijk is om betrouwbare gegevens over hun ervaringen te vinden

Is er een relatie tussen hoogbegaafdheid en LHBTIQ+?

De positieve eigenschappen van LHBTIQ+ beschrijft (Sedillio, 2021) als volgt:

  • sociale intelligentie
  • empathisch
  • authentiek
  • lef 
  • nieuwsgierig
  • veerkrachtig
  • creatief

Welke overeenkomsten zie jij tussen hoogbegaafde mensen en LHBTIQ+?

Hoogbegaafdheid en genderdiversiteit

Hoogbegaafdheid en genderontwikkeling

Op het seminar dat ik volgde, wordt de seksuele en genderontwikkeling vanaf 7 maanden tot 16 jaar toegelicht. Het verbaasde mij dat een kind van zeven maanden aan de stem het verschil tussen een man en vrouw herkent. 

Tolan (1997) ontdekte dat hoogbegaafde kinderen meer androgyn zijn dan andere kinderen. Zij stelt dat, als de vaak gesuggereerde schatting van tien procent van homoseksuelen in de algemene bevolking juist is, tien procent van de hoogbegaafden waarschijnlijk ook homoseksueel zal zijn. 

Echter zonder verder onderzoek is er weinig met zekerheid te zeggen over seksualiteit en hoogbegaafde jongeren. Maar naarmate we meer over deze populatie leren, is het een onderwerp dat niet mag worden genegeerd.

Hoogbegaafdheid en genderdiversiteit: een complexe samenhang

Eén ding kan wel gesteld worden. De complexe interne realiteit en de vaak pijnlijke externe druk die hoogbegaafden in andere aspecten van hun leven beïnvloeden, zullen ook hun ontluikende seksualiteit beïnvloeden.

Het is voor mij een brug te ver om te stellen dat genderdiversiteit moet worden beschouwd als een eigenschap van hoogbegaafdheid. Ik ben het met (Struzzo, 1989) eens dat er meer onderzoek nodig is om hier wetenschappelijk onderbouwd iets over te zeggen.

Ervaringen van hoogbegaafde en homoseksuele adolescenten

Op het seminar werden de ervaringen van hoogbegaafde en homoseksuele adolescenten (Peterson & Rischar, 2000) gedeeld. Denk hierbij aan:

  • vervreemding en isolatie
  • schoolproblemen
  • depressie en zelfdestructief gedrag
  • coming-out
  • supportstrategieën. 

Knelpunten rond identiteitsontwikkeling van hoogbegaafden en LHBTIQ+

De identiteitsontwikkeling is een ontdekkingsproces voor de desbetreffende persoon en de sociale omgeving.
Het blijkt dat de kenmerken van hoogbegaafdheid en LHBTIQ+ leiden tot een dubbele minderheid (Kerr & Multon, 2015).

  • Er is meer risico op eenzaamheid, depressie, boosheid, verslaving, automutilatie en drie keer meer kans op schoolverzuim.
  • Deze doelgroep is ook een makkelijk doelwit van cyberpesten.
  • Ouders vinden het veel lastiger om LHBTIQ+ te accepteren dan om hoogbegaafdheid te accepteren.
  • Peers daarentegen, accepteren LHBTIQ+ makkelijker.

Wil je als betrokken familie, vrienden of werkgevers meer lezen over het omgaan met mensen met hoogbegaafdheid en LHBTIQ+? Lees onderstaand blog.

Coaching bij genderproblematiek en hoogbegaafdheid

Wanneer coaching wordt overwogen, is het ten allen tijde belangrijk dat er met een coach samen wordt gewerkt die bekend is met hoogbegaafdheid en daarvoor heeft gestudeerd. Het is ook belangrijk dat deze coach kennis en methodes heeft om inzicht in de samenhang van genderproblematiek en hoogbegaafdheid te geven.

Ik zie de cliënt als expert in de inhoud van de eigen beleving (Bos & Moritz, 2012), waarbij ik als procesbegeleider een eindje op iemands levensweg mag meelopen.

Wanneer in een cliëntgesprek genderproblematiek ter sprake komt heb ik na het volgen van dit seminar, meer kennis en mogelijkheden om inzicht in- en duiding van deze problematiek te geven.

Overexitabilities van Dabrowski

Een klein voorbeeld. Er zijn tussen mannen en vrouwen verschillen in de scores op overexcitabilities zoals Dabrowski deze heeft geformuleerd (Treat, 2006).
In mijn praktijk neem ik regelmatig een overexitabilitiestest af, waarbij ik nu de kennis heb de uitslag aan gender te koppelen.

Kennis over hoogbegaafdheid en genderdiversiteit

Het is fijn dat ik nu kan verwijzen naar relevante literatuur en websites met meer informatie over genderproblematiek in relatie tot hoogbegaafdheid.

Ook verrijkt deze kennis mijn dienstverlening omdat ik nu over concrete inventarisatiemethoden beschik en de verbanden weet te leggen tussen hoogbegaafdheid en genderproblematiek. 

Wil je met mij kennismaken en oriënteren op coaching? Maak dan een afspraak via onderstaande knop.

Copyright © 2022 Larinda Bok- van der Voet- Hoogbegaafdexpert – Alle rechten voorbehouden. Niets uit dit artikel mag worden verveelvoudigd, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur: info@hoogbegaafdexpert.nl. Online delen mag mits met vermelding van de auteur en een link naar dit artikel.

Wil je hoogbegaafdheid als verrijking zien? Investeer in coaching. Hoe? 

error: Helaas, je kunt deze tekst niet kopiëren

Wacht even! Ik heb nog wat voor je

Had ik dit maar eerder geweten over ACT & hoogbegaafdheid Larinda Bok

Als je je wilt verdiepen in de zelfbeeld- en persoonlijkheidsontwikkeling van mensen met kenmerken van hoogbegaafdheid, zelf betekenis wilt geven aan je leven of als je hulpverlener bent en je cliënten meer wilt leren over hoogbegaafdheid, dan is dit boek een waardevol instrument.