Menu
Hoe kan ik omgaan met mijn identiteitsontwikkeling, bezien vanuit LHBTIQ+ perspectief in combinatie met hoogbegaafdheid? Een paar keer per maand hoor ik deze identiteitsvraag van LHBTIQ+-ers die met diepe vragen als: “wie ben ik en wat wil ik” bij mij komen.
Het raakt mij dat ik de impact van de combinatie van hoogbegaafdheid en LHBTQI+ de afgelopen jaren heb onderschat. Sinds ik een seminar over seksuele en genderdiversiteit bij hoogbegaafde mensen volgde, heb ik daar meer aandacht voor en vraag ik door naar hun copingstrategieën en kan ik hen helpende copingstrategieën aanreiken (Hutcheson & Tieso, 2014). Een aantal copingstrategieën deel ik graag in dit blog.
Coping, ofwel, hoe er wordt omgegaan met problemen, thema’s of klachten van welke aard dan ook, maakt een essentieel verschil. Een verandering in de coping (het omgaan met) kan een directe weerslag hebben op de rol van de context.
In al mijn dienstverlening staat coping centraal, maar er wordt ook sterk rekening gehouden met de context. Wanneer er blijvende contextuele remmende factoren zijn, hebben deze een enorme impact.
Je begrijpt dat, zolang je in een relatie blijft met iemand die jouw genderidentiteit ontkent, dit impact zal hebben. En wat te denken wanneer familie, vrienden of andere sociale contacten de genderidentiteit van iemand ontkennen? Wanneer er bijna geen belangstelling is voor het persoonlijk proces? Hier kan je je niet structureel tegen wapenen. De enige echte vraag is of je deze personen blijvend wilt toelaten in jouw leven.
Op het seminar moesten de deelnemers een rollenspel uitvoeren. Wij moesten de vrouw die tegenover ons stond aanspreken met woorden en feiten alsof zij een man was.
Ik vond het ongemakkelijk om de vrouw tegenover mij te vertellen dat ik haar oorbellen voor een man best kleurrijk en groot vond, en dat ik het van lef vond getuigen dat zij als man in een jurk liep. Het voelde voor mij als ontkenning van de identiteit van de ander.
Op scholen en op het werk ervaren mensen die zich in hoogbegaafdheid en LHBTIQ+ herkennen dezelfde gevoelens en dan nog een fractie sterker.
Dit was een heftige ervaring waarvan ik leerde dat ik voortaan genderneutraal over iemands partner wil spreken.
Webb et al. spreekt over drie artikelen waar, op basis van klinische ervaring, blijkt dat hoogbegaafde LHBTIQ+ leerlingen soms geneigd zijn één van deze aspecten van hun identiteit te ontkennen. Ofwel de hoogbegaafdheid, ofwel het seksualiteitsaspect. Op deze manier proberen zij in het reine te komen met de verschillen waar zij mee kampen.
Het vergroten van bewustzijn bij ouders en in de sociale omgeving over de omstandigheden waarmee hoogbegaafde LHBTIQ-ers geconfronteerd worden lijkt essentieel bij het aanpakken van de persoonlijke dilemma’s en problemen waar deze dubbel bijzondere groep mee te maken heeft.
Van hoogbegaafde LHBTIQ+-ers hoor ik schrijnende verhalen uit de dagelijkse praktijk. Ik zie het verdriet over afwijzing, uitsluiting van maatschappelijke functies, oordelen en doodzwijgen. In de literatuur wordt beschreven hoe de gevoelens van angst, woede, schuld en verwarring als een privégevangenis worden ervaren (Struzzo, 1989).
Op zijn minst kan het nuttig voor de omgeving zijn om te begrijpen dat een tweeledig ‘coming-out-proces’ nodig kan zijn. Namelijk ‘uit de kast’ komen als hoogbegaafd en als LHBTIQ+.
Ook dient men te beseffen dat iemand voor wie dit geldt, zich misschien nog minder geaccepteerd voelt door leeftijdsgenoten en de samenleving in het algemeen. Als ik in mijn praktijk benoem dat andere hoogbegaafde volwassenen ook met genderproblematiek worstelen, zie ik de wenkbrauwen fronsen en krijg ik daar diepgaande vragen over.
Uit onderzoek naar copingstrategieën onder hoogbegaafde LGBTQ-adolescenten blijkt dat zij, wanneer zij in stigmatiserende sociale situaties belanden, hun identiteit ontkennen of voor anderen verbergen. Het mooiste van uit de kast komen: geluk, wordt hen hiermee ontnomen (Hutcheson & Tieso, 2014). En dat terwijl het een recht van iedereen is om lief te hebben wie hij of zij wil.
Dit laatste zie ik ook in de praktijk terugkomen. Het raakt mij diep van binnen omdat ik ervan overtuigd ben dat ieder mens er mag zijn. In mijn praktijk hangt onderstaande tekst op de muur:
“Het voorrecht van een mensenleven is te worden wie je werkelijk bent.”
Carl Jung
Dit voorrecht mag niemand ontnomen worden. Dit voorrecht gun ik iedereen.
Gelukkig zie ik ook veel hoogbegaafde LHBTIQ+-ers die wel gelukkig zijn in hun leven en relaties en die bij mij komen omdat ze tegen hoogbegaafdheidproblematiek aanlopen.
Het suïcide (zelfmoord) risico is het hoogst bij LHBTIQ+. Hoogbegaafdheid beschermt tegen suïcide risico. Dit komt omdat er meer motivatie is om te zoeken naar veilige copingstrategieën.
Het suïcide risico is het laagst bij hetero en cis personen.
Hoe zelfmoordgedachten ontstaan en wat je er aan kunt doen zie je in deze video.
Heb je last van zelfmoordgedachten of maak je je zorgen om iemand? Bel de speciale hulplijn voor zelfmoordpreventie. Bel 113!
Ik zie mijn cliënten als experts in de inhoud van hun eigen beleving (Bos & Moritz, 2012), waarbij ik als procesbegeleider een eindje op iemands levensweg meelopen. Ik ben er ook van overtuigd dat de manier waarop je met dingen in het leven omgaat het verschil maakt.
Hoe creatiever iemand is, hoe meer copingstrategieën deze heeft. Drie ontwikkelgerichte copingstrategieën zijn:
Een diverse genderidentiteit in één gezinslid treft alle gezinsleden. Ouders kunnen aanzienlijke schuldgevoelens en twijfels aan zichzelf ervaren en kunnen baat hebben bij mogelijkheden om onzekerheden en ongemakkelijke emoties te uiten. Denk aan coaching, praatgroepen en een veilige hulpverlenersrelatie.
Een diepgaand begrip voor de talloze ervaringen, worstelingen en strategieën van ouders kan zowel ouders als kinderen versterken.
Preventieve verspreiding van informatie over transgender-identiteiten en het expliciet maken van verwachtingen en respect, zijn factoren die de verhoudingen kunnen verbeteren.
Er wordt in Nederland gesteld dat we in een inclusieve maatschappij leven. Echter gezien de vele discussies over genderdiversiteit, die er op social media en binnen gezinnen en organisaties gaande zijn, is er nog veel te winnen. Maar wanneer er met wederzijds respect over diepgewortelde overtuigingen (bijv. religieuze ideologie) gesproken kan worden, kan dit levensveranderend zijn in het voordeel van LHBTIQ+ kinderen en adolescenten (Aramburu Alegría, 2018). Laten we de volwassen hoogbegaafde LHBtIQ+ personen ook niet vergeten.
Iedereen wil gezien en gehoord worden. Dat is een universele behoefte en mijns inziens ook een humaan recht. Onderstaand vind je zes tips die hoogbegaafde LHBTIQ+ mensen die worstelen met deze thema’s, helpen.
Ik ervaar het als een verrijking van mijn dienstverlening om te kunnen verwijzen naar achtergrondinformatie, kenniscentra, relevante websites en methodieken over hoogbegaafdheid in combinatie met LHBTIQ+.
Wil jij je oriënteren op coaching? Maak snel een kennismakingsafspraak.
Afhankelijk van de complexiteit van de problematiek begeleid ik hoogbegaafde volwassenen met genderproblematiek. Zijn de vraagstukken zodanig complex dat ze meer expertise over gender en androgynie vragen, dan ik kan bieden, dan verwijs ik graag door naar experts in mijn netwerk.
Voor de uitleg van specifieke begrippen adviseer ik het blog: “is er een relatie tussen genderdiversiteit en hoogbegaafdheid” te lezen.
Met dank aan Lia Jaeqx- van Tienen voor het delen van haar kennis over gender op het seminar.
De verwijzingen in de tekst refereren aan literatuur over gender en hoogbegaafdheid.
Copyright © 2022 Larinda Bok- van der Voet- Hoogbegaafdexpert – Alle rechten voorbehouden. Niets uit dit artikel mag worden verveelvoudigd, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur: info@hoogbegaafdexpert.nl. Online delen mag mits met vermelding van de auteur en een link naar dit artikel.
Wil je hoogbegaafdheid als verrijking zien? Investeer in coaching. Hoe?
Larinda Bok
Corlaerstraat 24
3863 ZD Nijkerk
Hoogbegaafd& jezelf blijven
© Hoogbegaafdexpert | website door Buro Staal
Als je je wilt verdiepen in de zelfbeeld- en persoonlijkheidsontwikkeling van mensen met kenmerken van hoogbegaafdheid, zelf betekenis wilt geven aan je leven of als je hulpverlener bent en je cliënten meer wilt leren over hoogbegaafdheid, dan is dit boek een waardevol instrument.