Trauma en familiegeheimen raken ook hoogbegaafde volwassenen deel 3

trauma familiegeheim hoogbegaafd emotioneel intens

Dit onderbelichte onderwerp heeft aandacht nodig want trauma n.a.v. familiegeheimen werkt door de generaties heen.

Familiegeheimen en trauma’s

Een familiegeheim ligt vaak ten grondslag aan familietrauma’s. Door een zwijgcultuur is lang niet iederen zich hiervan bewust. Echter, familietrauma’s zorgen voor geestelijke gezondheidsproblemen.

Onderzoek toont aan dat een breed scala aan tegenslagen voorspellers zijn van vele vormen van geestelijke gezondheidsproblemen. Denk aan

  • seksueel misbruik, 
  • het product zijn van een ongewenste zwangerschap,
  • vroeg verlies van ouders door overlijden of scheiding, 
  • emotionele of fysieke verwaarlozing van kinderen en 
  • pesten.

Van sommige van deze tegenslagen is aangetoond dat ze intergenerationeel zijn. Ouders die in de kindertijd hebben geleden, kunnen enorm worstelen om hun eigen kinderen een optimale omgeving te bieden (Read & Bentall, 2012).

Het trauma van zwijgende ouders

Ouders willen hun kinderen niet belasten door hun eigen oude pijn op te rakelen. Daarom zwijgen zij over het leed dat hen is overkomen. Echter, kinderen voelen haarfijn aan als ouders angstig reageren.

Gil Yitshaki, heeft als GZ-psycholoog ervaring in het behandelen van PTSS en intergenerationele overdracht van trauma. Hij ziet in zijn praktijk dat tweedegeneratie oorlogsslachtoffers niet altijd in de gaten hebben, dat het gedrag dat zij van hun ouders oppikken, onbewuste herinneringen van hun ouders zijn.

Een voorbeeld van onbewust trauma

Veel Nederlanders hebben in de laatste oorlogsjaren honger geleden. Om de hongerwinter door te komen aten zij tulpenbollen. Deze vulden enigszins het holle, lege gevoel in hun hongerige magen.

Wanneer zij in het najaar de zakjes met tulpenbollen in de tuincentra zien liggen, verstijven zij ongemerkt. Hun brein slaat alarm, hun gezicht verstrakt en de adrenaline giert door hun lichaam. Wanneer zij kinderen of kleinkinderen bij zich hebben, voelen deze ongemerkt haarfijn aan wat er bij de ander gebeurt. Zij voelen de spanning, maar kunnen de angst niet verklaren.

Daardoor gaan de kinderen/ kleinkinderen zelf verklaringen verzinnen: ‘tulpenbollen zijn vergiftig, mama/ oma is boos op mij, of: het is niet leuk om in een tuincentrum te zijn, ik moet er zo snel mogelijk uit’.

trauma familiegeheim hoogbegaafd
Mart Productions Pexels

Hoogbegaafde volwassenen en trauma

Ook hoogbegaafde volwassenen worstelen met negatieve ervaringen uit het verleden. Veel hoogbegaafde volwassenen voelen zich van jongs af aan al anders op de basisschool, het voortgezet onderwijs en in het werk.

Trauma’s ontstaan door opmerkingen en pesterijen van medeleerlingen, ouders, leerkrachten of werkgevers. Deze laten hun sporen na en beïnvloeden de gevoelens en gedrag van hoogbegaafde volwassenen.

Door dit te herkennen en te erkennen en door om te leren gaan met de pijn uit het verleden, ontstaat verlichting van de pijn en ontstaat er ruimte voor toekomstperspectief.

Familiegeschiedenis en trauma’s

Eerder genoemde traumapsycholoog Yitshaki, adviseert bij onverklaarbare angsten de psychologische overerving te onderzoeken. Dit doe je door je familiegeschiedenis onder de loep te nemen. Hoe zijn je ouders grootgebracht, hoe hebben ze geleefd, welk wereldbeeld heeft je grootouders beïnvloed?

Ik ben er geen voorstander van om zeven generaties in de familielijn terug te gaan, want we zijn geen klonen van onze ouders. En toch is het goed, te ontdekken waar bepaalde patronen, overtuigingen en angsten vandaan komen. Dat maakt het interpreteren van de stimulus van bepaald gedrag makkelijker.

Het gaat mijns inziens niet om het verleden, maar om hoe

  • jij omgaat met de ervaringen die je hebt opgedaan,
  • hoe deze van invloed zijn op je leven en
  • hoe jij betekenisgeving in je leven vormgeeft.

Lees in dit stappenplan hoe je deze vaardigheden verwerft.

De impact van traumatische gebeurtenissen

Je hóeft niet getraumatiseerd te zijn als je iets heftigs hebt meemaakt. Het is echter wel belangrijk te onderzoeken hoe groot de impact van een traumatische gebeurtenis is geweest en in hoeverre het trauma is verwerkt. 

Als een scheiding, pestgedrag, mishandeling, opgroeien in armoede of oorlog niet verwerkt is, kunnen zij hun sporen achterlaten in volgende generaties.

Gedrag n.a.v. traumatische gebeurtenissen

Julia Samuel, psychotherapeut, beschreef het gedrag dat voort kan komen uit trauma. Zij noemt onder andere

  • onvoorspelbaarheid,
  • drift, 
  • ineens ontploffen, 
  • juist heel stil worden en je afsluiten, 
  • of steeds maar bezig willen blijven.

“Dat zijn overlevingsmechanismen, zo kunnen we dealen met trauma en extreem ingrijpende gebeurtenissen. Met dit gedrag is het verleden niet ongedaan gemaakt en het gedrag lost het verleden niet op. Traumaverwerking helpt en steeds vaker komen er mensen bij therapeuten met (micro)trauma’s vanuit het verleden” (Samuel, 2022).

Lichamelijke symptomen van trauma

In het boek ‘The Body Keeps the Score: Brain, Mind, and Body in the Healing of Trauma’ wordt beschreven hoe trauma het zuurstofgehalte verhoogt i.v.m. de vecht- of vluchtreactie, hoe de gezichtsspieren zich samentrekken t.b.v. verdediging of bescherming en hoe de inwendige organen vertragen. Voor mensen die meer willen lezen over de effecten van trauma op de gezondheid is dit boek een aanrader.

Wat werkt bij trauma

Het vermogen om traumatische ervaringen te verwerken en te transformeren helpt om veerkrachtig in het leven te staan. Wanneer de lading van de trauma’s afgehaald wordt en er nieuwe neurale netwerken in het brein gevormd worden, ontstaat ruimte voor een zinvolle invulling voor een waarde(n)vol leven.

Een leven vanuit persoonlijke waarden behelst ruimte voor pijn, zelfcompassie en compassie voor anderen.

3 tips voor meer veerkracht

Praktisch wil ik de volgende drie dingen meegeven:

  • Heb compassie met jezelf
  • Zorg elke dag voor vijf keer zoveel positieve ervaringen dan negatieve
  • Maak bewust tijd voor leuke en ontspannen dingen

Coaching bij trauma

Je kunt echt met traumaverwerking aan de slag – eventueel met behulp van coaching. Zo zorg je ervoor dat trauma’s worden verwerkt en bepaalde negatieve patronen doorbroken worden.

Pas als je de achtergrond van je gedrag kent, kun je beslissen om het anders aan te gaan pakken. Je weet dan wat de stimulus is en hoe je deze effectief kunt hanteren.

Hoe pak je dat aan?

Maak een afspraak voor een oriëntatiegesprek om te onderzoeken waarom jij tegen bepaalde problemen aanloopt en hoe jij de kennis en vaardigheden kunt verwerven om trauma’s te doorbreken.

“Als je niet begrijpt waarom je bepaalde dingen doet, dan doe je ze gewoon.”

Larinda Bok- van der Voet

Opmerkingen na coaching bij trauma’s

“Ik voel me niet meer overal verantwoordelijk voor”.

“Ik heb geleerd: dit is niet van mij, dit is van de ander”.

” Mijn grooste inzicht: leer de pijn bij de ander te laten”.

Eerdere blogs over familiegeheimen

Samenvatting n.a.v. literatuur over familiegeheimen

Familiegeheimen werken door generaties heen

Bronvermelding

Van der Kolk, B. (2016). Traumasporen. Uitgeverij Mens!

Read, J., & Bentall, R. P. (2012). Negative childhood experiences and mental health: theoretical, clinical and primary prevention implications. British Journal of Psychiatry200(2), 89–91. https://doi.org/10.1192/bjp.bp.111.096727

Samuel, J. (2022). Elke familie heeft een verhaal. Balans.

Wil je hoogbegaafdheid als verrijking zien? Investeer in coaching. Hoe? 

error: Helaas, je kunt deze tekst niet kopiëren

Wacht even! Ik heb nog wat voor je

Had ik dit maar eerder geweten over ACT & hoogbegaafdheid Larinda Bok

Als je je wilt verdiepen in de zelfbeeld- en persoonlijkheidsontwikkeling van mensen met kenmerken van hoogbegaafdheid, zelf betekenis wilt geven aan je leven of als je hulpverlener bent en je cliënten meer wilt leren over hoogbegaafdheid, dan is dit boek een waardevol instrument.