Menu
Hoogsensitiviteit heeft voor veel mensen een zweverige bijsmaak; dus hoog tijd voor aandacht voor wetenschappelijk onderzoek onder hoogsensitieve volwassenen.
Elke tweede week van juni is er extra aandacht voor hoogsensitiviteit tijdens de week van de hoogsensitiviteit. Dit blog geeft een impressie van een wetenschappelijk onderzoek onder hoogsensitieve volwassenen. En drie tips hoe je veerkrachtig in het leven kunt blijven staan.
In het lentenummer 2022 van het HSP Magazine wordt verslag gedaan van een wetenschappelijk onderzoek door bijzonder hoogleraar begaafdheid Anouke Bakx aan de Radboud Universiteit, Corina Greven, hoogleraar in “Environmental Sensitivity in Health’ aan het Radboud University Medical Centre Nijmegen en Sharell Bas, promovendus aan het Radboud University Medical Centre Nijmegen, als uitvoerend onderzoeker op dit project (Bas et al., 2021).
Wanneer je beseft dat één op de vijf mensen hoogsensitief is, dan heb je wellicht meer hoogsensitieve volwassenen in je omgeving dan je denkt. Daarom is het hoog tijd om de spotlights eens op een wetenschappelijk onderzoek onder hoogsensitieve volwassenen te zetten. Niet alleen om de wetenschap te laten spreken, maar ook om de gezichtspunten van hoogsensitieve personen te vernemen.
Prof. Dr. Elke van Hoof schrijft in haar studieboek voor professionals die hoogsensitieve personen (HSP’s) begeleiden: “hoogsensitiviteit heeft niets met bachbloesems, aura’s en chakra’s van doen” (van Hoof, 2016).
In niet-wetenschappelijke informatie wordt echter vaak op de emotie gespeeld en worden er geen feiten genoemd. Hoogsensitieve mensen zijn hier vaak extra gevoelig voor en maken vanwege de emotionele impact en binding, soms moeilijk onderscheid tussen ‘kaf en koren’.
Persoonlijk hecht ik aan feiten en maak ik graag de vertaalslag naar de dagelijkse praktijk. Al met al kost dit meer tijd, onderzoek en reflectie, maar het geeft me veel voldoening en energie. Én ik kan en durf garant te staan voor de kwaliteit die ik lever.
Door middel van een vast protocol zijn onder 26 mensen onderzoeksvragen uitgezet over hoe mensen zichzelf herkenden in het begrip hoogsensitiviteit (Bas et al., 2021). Naast veel herkenning is er ook nieuwe informatie opgedaan.
Hoogleraar Corina Greven constateert in HSP Magazine dat er meer onderzoek nodig is naar hoe hoogsensitiviteit verschilt van andere persoonlijkheidskenmerken. Er is veel herkenning in persoonskenmerken van hoogsensitiviteit, maar er is nog niet veel wetenschappelijk onderzoek beschikbaar. Met haar onderzoek levert zij een waardevolle bijdrage aan wetenschappelijke literatuur over hoogsensitiviteit.
De rol van empathie in hoogsensitiviteit was weliswaar nog niet helemaal duidelijk. Je hebt cognitieve empathie (theory of mind) en emotionele empathie. De onderzoekers zagen dat hoogsensitieve mensen beide soorten empathie sterk ervaren. Dat is dus een nieuwe bevinding in de wetenschappelijke literatuur.
Onder cognitieve empathie wordt namelijk verstaan dat je je goed kunt voorstellen wat iemand voelt of wat zijn bedoelingen zijn. Bij sterke emotionele empathie voel je wat iemand anders voelt.
In mijn praktijk hoor ik regelmatig dat hoogsensitieve mensen overwhelmed worden door emoties van de ander en deze bijna overnemen.
Veel hoogsensitieve mensen vinden balans houden een ingewikkeld proces. Emotiesregulatie, overprikkeling, diepgaande verwerking van alle prikkels die op je afkomen kunnen je namelijk uit evenwicht brengen. Het is daarom ook heel belangrijk je veerkracht te behouden. Dat vraagt echter om preventieve acties.
Corina Greven geeft een aantal tips.
In mijn praktijk zie ik hoogbegaafde en hoogsensitieve cliënten die na de pandemie helemaal uitgeput zijn. Het thuiswerken en studeren leek goed voor hen te zijn. Echter de impact eist nu zijn tol in de vorm van identiteitsproblematiek, burn-out of juist een bore-out en ook levensvragen als: “wat is de zin van het leven en waarom en waartoe ik het allemaal”.
Ik begin een coachtraject met een uitgebreide vragenlijst, ook vraag ik cliënten de behoefte aan prikkels te inventariseren in een prikkeldagboek. Dit geeft inzicht in patronen die zijn ontstaan. Vaak wordt daaruit duidelijk op welke momenten er teveel of juist te weinig prikkels binnen komen.
Het is mijn ervaring dat interventies uit de Acceptance and Commitment Therapy (ACT), welke gebaseerd is op de Positieve Psychologie, ook goed aansluiten het vergroten van het welzijn van (hoogsensitieve) mensen (Bohlmeijer et al., 2016).
HSP’s leren met ACT om bewust contact te zoeken met gevoelens en omstandigheden en daarnaast gaan ze ontdekken hoe ze daarmee kunnen spelen. Ze leren hoe ze, op het moment dat iemand iets tegen hen zegt en omdat dit heel dichtbij voelt, met meer compassie naar zichzelf, kunnen handelen.
Daarnaast helpt ACT je ook bij het contact maken met je waarden. Dit gaat namelijk ook over erkenning en wat wil jij met je leven.
Zullen we eens kennismaken om te ontdekken of ik jou kan helpen?
Dit blog pretendeert niet volledig te zijn, omdat het onmogelijk is om in deze brede materie volledig te kunnen zijn. Het is slecht een kleine greep uit alle wetenschappelijke literatuur.
Bas, S., Kaandorp, M., de Kleijn, Z. M., Braaksma, W. J. E., Bakx, A. W. E. A., & Greven, C. U. (2021). Experiences of adults high in the personality trait sensory processing sensitivity: A qualitative study. Journal of Clinical Medicine, 10(21). https://doi.org/10.3390/jcm10214912
Bohlmeijer, E., Lamers, S., & Schreurs, K. (2016). Welbevinden als uitkomst van Acceptance and Commitment Therapy. Gedragstherapie, 208–221.
Van Hoof, E. (2016). Hoogsensitief. Uitgeverij Lannoo nv.
Wil je hoogbegaafdheid als verrijking zien? Investeer in coaching. Hoe?
Larinda Bok
Corlaerstraat 24
3863 ZD Nijkerk
Hoogbegaafd& jezelf blijven
© Hoogbegaafdexpert | website door Buro Staal
Als je je wilt verdiepen in de zelfbeeld- en persoonlijkheidsontwikkeling van mensen met kenmerken van hoogbegaafdheid, zelf betekenis wilt geven aan je leven of als je hulpverlener bent en je cliënten meer wilt leren over hoogbegaafdheid, dan is dit boek een waardevol instrument.