Existentiële crisis: meer risico voor hoogbegaafde volwassenen

Onderzoek laat zien dat volwassenen met kenmerken van hoogbegaafdheid een hoger risico lijken te lopen op een existentiële crisis. Zelfcompassie helpt, maar het blijkt dat het voor iedereen verschillend is wat bijdraagt aan hun leven, welzijn of betekenisgeving. 

In het blog: existentiële depressie en hoogbegaafdheid kun je lezen over wat existentiële depressie inhoudt.

Onderzoek naar existentiële crisis

De onderzoekers Vötter en Schnell onderzochten of zelfcompassie een bron kan zijn die leidt tot een gelukkig en/ of zinvol leven, of vice versa.

148 leden van Mensa deden mee aan de eerste meting en na 4 jaar namen er 100 deel. Hiermee is deze steekproef volgens de richtlijn van Kline een gemiddelde steekproefomvang.

Uit dit onderzoek bleek dat hoogbegaafde volwassenen significant lagere niveaus van zingeving, subjectief welzijn en zelfcompassie ervoeren in vergelijking met de algemene bevolking. Dit kan leiden tot een kwetsbaarheidsfactor voor depressie en een grotere kwetsbaarheid voor existentiële depressie. Maar er is nog meer onderzoek nodig om manieren te vinden hoe existentieel lijden bij deze minderheidsgroep voorkomen kan worden.

Zingeving in het leven van hoogbegaafde volwassenen

De onderzoeksresultaten laten zien dat het versterken van de levensbetekenis van hoogbegaafde volwassenen kan ondersteunen bij het leiden van een gelukkiger leven. Met name zeer intellectueel begaafde volwassenen kunnen het ontzettend zwaar vinden om levensbetekenis, subjectief welzijn en zelfvertrouwen te ervaren.

De Britse psycholoog Piotr Karprinski vond ook bewijs dat personen met een hoog IQ een groter risico kunnen hebben verhoogde vatbaarheid van ziekten die verband houden met immuunontregeling.

Gebrek aan empirisch onderzoek naar de behoeften van hoogbegaafde volwassenen

Tegenwoordig wordt er meer onderzoek gedaan naar het leven en wat de behoeften van hoogbegaafde volwassenen zijn, vaak gerelateerd aan de werkcontext. Maar er blijft een gebrek aan empirisch onderzoek naar hun welzijn.

Frustratie en zinloosheid

De onderzochte hoogbegaafde volwassenen beoordeelden hun leven als frustrerend, leeg en zinloos. Ze ervaren vaak angst, depressie, pessimisme en negatieve gevoelens.

En ze rapporteren weinig positieve effecten, veerkracht, zelfeffectiviteit en tevredenheid met het leven. Dit kan leiden tot een existentiële crisis.

Betekenisgeving in het leven van mensen met kenmerken van hoogbegaafdheid

Talrijke studies koppelen betekenis in het leven aan psychologisch welzijn, optimisme, positieve gevoelens, zelfeffectiviteit, fysieke activiteiten levenstevredenheid. Tegelijkertijd is er een afwezigheid van onaangename emoties.

Het deed me goed om in de onderzoeken te lezen dat betekenisgeving blijkt toe te nemen met de leeftijd.

Unsplash: Sascha Freemind

Onderzoek naar welbevinden en levenszin

Een ander onderzoek vindt bewijs dat mensen met kenmerken van hoogbegaafdheid zich welbevinden en levenszin hebben, wanneer zij zelfvertrouwen hebben. Zelfvertrouwen kan je vergroten door zelfcompassie.

Wat is zelfcompassie

Hoewel compassie het woord medelijden op kan wekken is zelfcompassie écht iets heel anders. Zelfcompassie wordt gedefinieerd als een zorgzame, accepterende en ondersteunende houding ten opzichte van het zelf, vooral in de context van (persoonlijk) lijden, falen en tekortkomingen

Zelfcompassie bestaat uit drie op elkaar inwerkende componenten, elk bestaande uit twee tegengestelde dimensies:

1. Mild zijn naar jezelf versus zelfoordeel. Dit betekent dat we begripvol en zorgzaam zijn voor onszelf in plaats van zelfbeoordelend en kritisch zijn over persoonlijke tekortkomingen en mislukkingen.
2. Het erkennen van menselijkheid versus isolatie. Dat houdt in dat we persoonlijke onvolkomenheden en uitdagende ervaringen moeten zien als een onderdeel van de gedeelde menselijke ervaring. En dat je, zelfs in moeilijke tijden, dat jezelf verbonden voelt met anderen in plaats van je geïsoleerd te voelen.
3. Mindfulness versus overanalyseren, wat betekent dat je een evenwichtig bewustzijn hebt van (negatieve) gedachten en ervaringen in plaats van te blijven malen en analyseren of overdrijven.

Onderlinge verbondenheid en existentiële crisis

Onderzoekers zijn het er over eens dat een gezond zelfbewustzijn geassocieerd is met positieve psychologische uitkomsten. Denk aan:

• Welzijn
• Zingeving in het leven
• Geluk
• Zelfacceptatie
• Intrinsieke motivatie
• Optimisme
• Wijsheid
• Tevredenheid met het leven
• Gevoelens van sociale verbondenheid

Zelfcompassie helpt bij een existentiële crisis

Zelfcompassie wordt ook in verband gebracht met minder psychopathologie, verminderde stress, angst, depressie, faalangst en perfectionisme.
Er is bewijs gevonden dat zelfcompassie de kwetsbaarheid voor depressie en een existentiële crisis en existentiële depressie verminderen.
Daarnaast is aangetoond dat autonomie, competentie en verbondenheid bijdragen aan de zin van het leven.

Wat kan je doen bij een existentiële crisis?

• Zorg ervoor dat je brein gevoed wordt en je niet in een bore-out belandt.
• Werk vanuit je grootste talenten en je potentie. Werken vanuit talent dat niet van nature is aangelegd zorgt ervoor dat je opbrandt en burn-out raakt.
• Zorg dat je gevoel voor zelfcompassie ontwikkelt. (Dit is niet makkelijk, dat zie ik in de praktijk, maar eenmaal ontdekt, is zelfcompassie een grote winst in het leven van mensen met kenmerken van hoogbegaafdheid)
• Probeer je brein rust te geven. Doordat je een groot analytisch vermogen hebt is het de makkelijkste weg om in moeilijke situaties te gaan analyseren en rationaliseren. Echter je intuïtie en emoties zijn veel wijzer in existentiële crisissen.
• Zorg dat je gelijkgestemden ontmoet. Dat kan digitaal of fysiek. De gesprekken, herkenning en tips laten je ervaren dat je niet de enige bent die met diepe levensvragen loopt.

Acceptance and Commitment Therapy voor hoogbegaafde volwassenen

ACT (Acceptance and Commitment Therapy) is een waardevolle manier om meer zelfcompassie te ontwikkelen en bewuste keuzes te gaan maken wat van betekenis in je leven is. Neem contact op als je wilt ontdekken hoe dat voor jou werkt.

Bronvermelding

Karpinski, R. I., Kinase Kolb, A. M., Tetreault, N. A., & Borowski, T. B. (2018). High intelligence: A risk factor for psychological and physiological overexcitabilities. Intelligence, 66, 8–23. https://doi.org/10.1016/j.intell.2017.09.001

Pollet, E., & Schnell, T. (2017). Brilliant: But What For? Meaning and Subjective Well-Being in the Lives of Intellectually Gifted and Academically High-Achieving Adults. Journal of Happiness Studies, 18(5), 1459–1484. https://doi.org/10.1007/s10902-016-9783-4

Vötter, B., & Schnell, T. (2019). Cross-lagged analyses between life meaning, self-compassion, and subjective well-being among gifted adults. Mindfulness,10(7), 1294–1303. https://doi.org/10.1007/s12671-018-1078-x